Τι κοινό έχουν ο Ολυμπιακός, η Μπάμπεργκ και η Ζαλγκίρις εκτός του να αγωνίζονται στον ίδιο όμιλο του ΤΟΠ16? Η απάντηση είναι πως είναι ομάδες χαμηλού τέμπο και χαμηλής επιθετικής παραγωγικότητας. Η δε Μπαρτσελόνα που μας «πάτησε» την προηγούμενη εβδομάδα είναι επίσης ομάδα χαμηλού ρυθμού – αλλά υψηλής επιθετικής παραγωγικότητας – σε αντίθεση με της ΤΣΣΚ και Ρεάλ που είναι ομάδες υψηλού ρυθμού και υψηλής επιθετικής παραγωγικότητας. Γιατί τα γράφω όλα αυτά? Γιατί πολύ απλά ο ρυθμός είναι ένα όπλο στα χέρια των ομάδων που μπορούν να τον επιβάλουν αφού έτσι δημιουργούν πλεονέκτημα για τις ίδιες και προβλήματα στους αντιπάλους τους. Ο ρυθμός βέβαια δεν είναι κάτι που πατάς ένα κουμπί και τον διαμορφώνεις απαιτεί πολύ δουλειά και κατάλληλους παίκτες – αλλά κυρίως αυτό που στα αγγλικά λένε “state of mind”.
Αρκετοί γνωστοί προπονητές αφιερώνουν μεγάλο μέρος της προετοιμασίας των σημαντικών αγώνων επαναλαμβάνοντας modules από τις βασικές επιθετικές αρχές της φιλοσοφίας της ομάδας τους (Spacing, Angles, Timing, Role definition, Play objectives) Κάποιοι άλλοι ασχολούνται περισσότερο με την εξουδετέρωση των επιθετικών πλάνων του αντιπάλου και προτάσσουν τις βασικές αμυντικές αρχές. (Pressure the ball, Reduce second shot opportunities, Reduce the open shots, Force the Turnovers, discourage dribble penetrations) Οτιδήποτε όμως και να δουλεύουν τους απασχολεί ο ρυθμός – δεδομένου πως στο basketball έχεις συγκεκριμένο χρόνο για να ολοκληρώσεις την όποια προσπάθεια (επιθετική είτε αμυντική). Πολλές φορές όλοι λέμε επανάληψη μήτηρ πάσης μαθήσεως αλλά στο συγκεκριμένο ζήτημα η ουσία είναι κατά πόσο οι αρχές, και ο ρυθμός εφαρμογής τους, έχουν μπει στο υποσυνείδητο των παικτών ώστε να μπορούν να προσαρμόζονται αναλόγως στο αντίπαλο. Π.χ. εμείς λέμε είμαστε ομάδα PnR και όλα στριφογυρίζουν γύρω από αυτή την ιδέα. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν μπορούμε να παίξουμε iso, back screens, motion ή Flex αφού τις βασικές αρχές όλων αυτών των επιθετικών φιλοσοφιών τις μαθαίνουν οι περισσότεροι επαγγελματίες στα πρώτα τους χρόνια και όποτε χρειαστεί στις ομάδες τους τις εφαρμόζουν στα διάφορα plays. Αυτό όμως που θα επιδιώκουν πάντοτε οι περισσότεροι προπονητές και παίκτες θα είναι να παίζουν – αυτό που τους έχει δώσει τις περισσότερες επιτυχίες (ατομικές και ομαδικές) – είναι απλό ανθρώπινο συναίσθημα. Αν λοιπόν βάλεις ένα συγκεκριμένο γκρούπ να παίζει με ένα συγκεκριμένο τρόπο και σε ένα συγκεκριμένο ρυθμό και ταυτόχρονα έχει σημαντικές επιτυχίες είναι λογικό – εάν τους βγάλεις από αυτή τη λογική να νιώθουν σαν τα ψάρια έξω από τα νερά τους.
Σε αυτή την παγίδα έχουμε πέσει δυστυχώς φέτος, η διαπιστωμένη ικανότητα της ομάδας τα τελευταία έτη να αποδίδει στο σετ παιχνίδι (Low tempo), και μέσω βασικών περιστροφών που κυρίως καταλήγουν να πάρει την μπάλα στην κίνηση ο Σπανούλης και να δημιουργήσει με την αντίπαλη άμυνα σε ανισορροπία η να παίξει 1-ον-1 στα πόδια τον αντίπαλο ψηλό – γύρισε μπούμεραγκ εις βάρος μας. Ο λόγος απλός πιστέψαμε πως 1) μπορούμε να το εφαρμόζουμε εσαεί και με οποιοδήποτε ρόστερ αρκεί να υπάρχει μέσα ο VSpan και 2) υποτιμήσαμε την δυνατότητα των αντιπάλων να περιορίσουν το βασικό μας play book όχι μόνο με αμυντικά τρικ αλλά και ελέγχοντας τον ρυθμό. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά φέτος χάνουμε συνεχόμενα παιχνίδια και όσο περισσότερα παιχνίδια τόσο μεγαλώνει και έλλειψη αυτοπεποίθησης των παικτών και του προπονητικού team σε αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε μέσα στο γήπεδο – αλλά ταυτόχρονα επιμένουμε να λειτουργούμε με τον ίδιο γνώμονα (π.χ. ελπίζουμε πως θα ξυπνήσει επιθετικά ο Σπανούλης, ο Warrick θα αποδειχθεί καλύτερος του Dorsey κλπ) . Μήπως χάσαμε το state of mind – πως με αυτό το tempo τους έχουμε όλους και θα γυρνάμε τα παιχνίδια ακόμα και στο τελευταίο λεπτό – για αυτό είδαμε αυτή την εικόνα παραίτησης της Παρασκευή με την Μπαρτσελόνα?
Για να ελέγξω την θεωρία μου έφτιαξα 2 γραφήματα τα οποία καταγράφουν σε 2 άξονες την επιθετική ικανότητα των ομάδων του ομίλου μας (Offensive Efficiency = Points scored per 100 possessions) και τον ρυθμό (PACE = Possessions per game). Και το ίδιο γράφημα για την αμυντική ικανότητα (Defensive Efficiency = Points allowed per 100 possessions).
Όπως θα διαπιστώσετε από τους ακόλουθους πίνακες και γραφήματα. Το group των ομάδων του ομίλου μας χωρίζεται σε 2 μέρη ανά κατηγορία:
- PACE: Low Tempo teams (Barcelona, Brose, Olympiacos, Zalgiris) High tempo teams (Laboral, Khimki, Real, CSKA)
- Offensive efficiency: High Efficiency (Real, CSKA, Barcelona) Low Efficiency (όλοι οι υπόλοιποι)
- Defensive efficiency: High Efficiency (Laboral, Khimki, Olympiakos, Brose) Low Efficiency (όλοι οι υπόλοιποι)
Offensive Efficiency & PACE
Defensive Efficiency & PACE
ΠΙΝΑΚΑΣ 3
Ο τελευταίος πίνακας (πίνακας 3) καταγράφει τη βαθμολογία και τις νίκες / ήττες κατηγοριοποιώντας και βάση ρυθμού. Το αποτέλεσμα είναι το ακόλουθο ο Ολυμπιακός κέρδισε 2/4 (50%) απέναντι σε ομάδες High Tempo (Laboral, Khimki) και έχασε 3/4 (75%) απέναντι σε ομάδες Low Tempo (Barcelona, Brose, Zalgiris). Με βάση αυτά τα στοιχεία είναι φανερό πως ο ρυθμός στον οποίο έχουμε μάθει να παίζουμε (και με το δεδομένο ρόστερ) δεν μας βοηθάει να κερδίζουμε φέτος – τουλάχιστον με αυτούς τους αντιπάλους στο ΤΟΠ16. Και το τελευταίο εξηγείται και αγωνιστικά από το γνωστό πρόβλημα της έλλειψης αξιόπιστου ψηλού (παίκτες που αξιοποιούνται περισσότερο στο σετ ρυθμό) ενδεικτικά παραθέτω (Πίνακας 4) το ποσοστό των πόντων που σκοράρουμε και δεχόμαστε ανά θέση – είμαστε η ομάδα του ομίλου που παίρνει τους λιγότερους πόντους ποσοστιαία από την θέση 5 και δέχεται τους περισσότερους. Γιατί λοιπόν συνεχίζουμε να παίζουμε σε ρυθμό που αναδεικνύει τα μειονεκτήματα μας?
ΠΙΝΑΚΑΣ 4 
Συμπέρασμα – η χρονιά δεν κυλάει όπως την προγραμματίσαμε (τραυματισμοί, πτώση Σπανούλη, ενίσχυση των ανταγωνιστών, καθυστερημένη ενίσχυση δική μας) αλλά έχουμε μια τελευταία ευκαιρία να κάνουμε το απίστευτο 6/6 και να περάσουμε στα Play Off. Αν μπορούμε να αλλάξουμε κάτι αυτή τη στιγμή είναι μόνο ο ρυθμός και αν πατήσουμε το γκάζι και επιστρέψουμε στις 75+ κατοχές ανά αγώνα και με δεδομένο πως έχουμε αρκετούς αθλητικούς παίκτες για να τρέξουμε και αρκετά από τα δύσκολα παιχνίδια εντός (και ο κόσμος θα μπει στην εξίσωση του fast tempo γιατί ταιριάζει με την ιδιοσυγκρασία μας) ίσως έτσι να τα φέρουμε όλα τούμπα. Η εξέλιξη έρχεται μέσα από αυτό που λένε οι Αγγλοσάξωνες «working out of your comfort zone» το ερώτημα είναι αν βλέπουν αυτή την επιλογή στο προπονητικό team και εάν θα το τολμήσουμε … πρώτη απάντηση την Παρασκευή ελπίζω όχι και η τελευταία…
Υ.Σ. Τα στατιστικά προέρχονται από τα ακόλουθα site (www.euroleague.net, και www.gigabasket.org)
