Μέρος Α – Γνωριμίες στα σκοτάδια
Με τον Αταραξία γνωρίστηκα μια όχι τόσο συνηθισμένη νύχτα. Μια νύχτα που για την ακρίβεια κάνει την εμφάνιση της κάθε 4 χρόνια. Ήταν 29/02/1996 όταν βγήκα βιαστικά από το AN Club μαζί με την Λυδία… την τότε ακόμα φίλη, μετέπειτα πρώην αλλά εκείνη την στιγμή αφορμή για μια ακόμη μικρό-περιπέτεια των νεανικών μου χρόνων. Η βραδιά ήταν κρύα και το ολιγοπληθές κοινό των γκαραζοπάνκιδων, ροκενρολμπιλάδων και λοιπών ροκάδων που παρακολούθησαν την συναυλία των Sound Explosion προσπαθούσε να στριμωχθεί στο πεζοδρόμιο της οδού Σολωμού στα Εξάρχεια για να κατευθυνθεί είτε προς την Πατησίων είτε προς την πλατεία.
Εγώ πάλι ένιωθα τυχερός, αφού μετά από 70 λεπτά κακής ηχοληψίας (τρομερά ντεσιμπέλ από την φαρφίσα) και από δεκάδες καύτρες που μου έκαψαν τα χέρια δεν έβλεπα την ώρα και την στιγμή να ξεχάσω μια για πάντα τους καταραμένους Sound Explosion. Πάντοτε αναρωτιόμουν ποιος ακούει γκαράζ στην Ελλάδα… εεε εκείνο το βράδυ πρέπει να τους γνώρισα όλους! Αλλά δεν έφταιγα εγώ όσο το τρελό κορίτσι των λουλουδιών που γεννήθηκε σε λάθος δεκαετία και με τραβούσε σε αυτές τις μουσικές και λοιπές πνευματικές της εξερευνήσεις… ναι, τώρα ξέρω, το μ… σέρνει καράβι, αλλά τότε ήμουν μικρός και ανώριμος φίλη/ε αναγνώστη.
Βρήκα το κόκκινο Seat Ibiza στην θέση του άνοιξα την πόρτα, βοήθησα την συνοδό μου να μπει και όρμησα και εγώ μέσα. Η Λύδια σε κατάσταση εμφανούς μέθης σιγοτραγουδούσε την (ο θεός να την κάνει) επιτυχία των σήμερα γερόλυκων Ελλήνων γκαραζοπάνκιδων “ My baby went away with the midnight train ”
–My baby went away with the midnight train..
-“Καλά τι σου αρέσει σε αυτούς τους μέτριους;” την ρώτησα.
Το γκαράζ είναι ψυχοτονικό συνήθιζε να λέει αλλά εκείνη την στιγμή ήταν χαμένη οπότε δεν πτοήθηκε και συνέχισε να σιγοτραγουδά…
–I know I was wrong… μμμεμμ
“Εγώ να δεις πόσο wrong ήμουν που σε ακολούθησα εδώ”, σκέφτηκα. Δεν άντεξα άλλο και άνοιξα το ραδιόφωνο με τη βελόνα να είναι μόνιμα κολλημένη στους 94.4, την τότε συχνότητα του Rodon Fm, τo αθηναϊκό ροκ ραδιόφωνο που μας μεγάλωσε μαζί με τον Rock Fm στα ’90. Ο Rodon έπαιζε γενικά πολύ αγγλούρα “Brit Pop” και οι ήχοι του ήταν πολύ soft για τα γούστα μου αλλά εκεί έπαιζε ο Χρήστος Δασκαλόπουλος. Ο «δάσκαλος», όπως τον λέγαμε χαριτολογώντας, που μας πήρε από το χεράκι ως ακροατές και μας έμαθε τα ροκ fundamentals. Επίσης λόγω ήχου, τον Ρόδον μπορούσες να τον ακούς με οποιαδήποτε σύνθεση στο αυτοκίνητο δεν εκτιμούσε grunge, hard rock και μέταλ ήχους. Ήταν φανερό από τις επευφημίες του κόσμου ότι έπαιζαν κάποια εκτέλεση Live και τότε τα τύμπανα μου αγαλλίασαν στους ήχους του μπάσου του Tim Commerford…
Hey yo, it’s just another bombtrack
And suckas be thinkin’ that they can fade this
But I’m gonna drop it at a higher level
-“Εδώ είμαστε!” αναφώνησα κοιτώντας με ενθουσιασμό την οθόνη του ραδιοφώνου.
Η Λυδία όμως αν εξαιρέσεις το απλανές βλέμμα και το στεφάνι από λουλούδια που δεν ξέρω πως ακόμα στεκόταν στα μαλλιά της συνέχισε απτόητη τον δικό της μονόλογο…
-Το ξέρεις ότι όποιος γεννήθηκε σήμερα θα κάνει γενέθλια σε 4 χρόνια, χιχιχι… και το χειρότερο θα είναι πίθηκος στο κινέζικο ωροσκόπιο…
Σταμάτησα να την ακούω και αφοσιώθηκα στην οδήγηση, έστριψα αριστερά στην Στουρνάρη και αμέσως δεξιά στην Πατησίων. Η ώρα ήταν αρκετά μετά τα μεσάνυκτα, ξημερώματα Πέμπτης. Και παρότι ψιλοέβρεχε και τα ποτά του ΑΝ ήταν αιτία για σύντομη κίρρωση ήπατος, παρόλα αυτά είδα στο βάθος στην διασταύρωση με την Λ. Αλεξάνδρας φανούς από ένα αστυνομικό μπλόκο… Από ότι έμαθα τις επόμενες ημέρες, κάποιου είδους αντιφασιστική πορεία στον Πειραιά είχε καταλήξει σε επεισόδιά με αποτέλεσμα να καούν βαν τηλεοπτικών σταθμών και η ένταση συνεχιζόταν και εκείνο το βράδυ στα Εξάρχεια.
-“Πφφφ δεν είμαστε για τέτοια βραδιάτικα…” σκέφτηκα (ειδικά όταν ξέρεις ότι δεν περνάς σίγουρα το αλκοτέστ)…
Αλλαγή πλάνου είπα και έστριψα αμέσως δεξιά στην Τοσίτσα. Ο δρόμος ήταν γεμάτος νερό από την βροχή που έριχνε καθόλη την διάρκεια της συναυλίας. Χωρίς να θυμάμαι καλά, πρέπει να έπεσα σε κάποια λακκούβα που δεν φαινόταν από το νερό, πήγα να κατεβάσω ταχύτητα, δεν έχει σημασία, αλλά το αυτοκίνητο μετά από λίγα μέτρα μου έσβησε… οκ ωραία… προσπάθησα να ξαναβάλω μπροστά αλλά δεν…
-Το μπουζοκαλώδιο ρε γμτ… έπρεπε να το φανταστώ!
Χωρίς να το καταλάβω βρέθηκα έξω από το Πολυτεχνείο επί της Τοσίτσα με ένα ακινητοποιημένο όχημα και μια μεθυσμένη «φίλη» να μου εξηγεί τι πλεονεκτήματα έχει ο Πίθηκος στο κινέζικό ωροσκόπιο…
-Ο πίθηκος είναι κοινωνικός, ευχάριστος άνθρωπος με έντονη την αίσθηση του χιούμορ…
Δεν μπορεί να μου συμβαίνει αυτό το πράγμα ρε φίλε… Βγήκα έξω άνοιξα το καπό και προσπάθησα να βεβαιωθώ ότι το μπουζοκαλώδιο έκανε επαφή… ένας φακός θα βοηθούσε αυτή την στιγμή… κάτι αχνοφαινόταν αλλά όχι καλά, μάλλον είχε βγει. Το μόνο θετικό ήταν ότι από μισάνοικτο παράθυρο η μουσική συνέχιζε να με συνεπαίρνει… μα τι διάολο ήταν αυτό 2ο κομμάτι σερί από τους RATM που τα σπάνε..
Come wit it now!
The microphone explodes, shattering the molds
Either drop tha hits like de la O or get tha fuck off tha commode
Όσο εγώ πάλευα να δω στα σκοτάδια, η Λύδια αποφάσισε να ανοίξει το παράθυρο και να ανάψει ένα τσιγάρο. Το καλώδιο είχε βγει (γιατί πάντα έβγαινε!!!) ως εκ τούτου πήγα στο πορτμπαγκάζ να βρω ένα πανί να μπορέσω το να πιάσω και να το σκουπίσω πριν το βάλω στην θέση του. Και τότε ήταν που τους είδα, ήταν 3 νεαροί που έστριψαν τρέχοντας από την Μπουμπουλίνας και ερχόντουσαν με ταχύτητα προς το μέρος μας. Οι δύο έστριψαν απότομα και χάθηκαν δεξιά μέσα από τον κήπο του αρχαιολογικού μουσείου και ο τρίτος μας πλησίασε γρήγορα. Την στιγμή που έφτασε σε εμάς λαχανιασμένος ένα περιπολικό της αστυνομίας έστριψε από την Πατησιών στην Τοσίτσα. Ο τύπος ήταν πιτσιρικάς, σίγουρα ανήλικος και είχε ένα βλέμμα θρασύ, επαναστατικό να διαπερνά την έκφραση του από άκρη σε άκρη. Κατάλαβα πως ένιωθε άβολα με το περιπολικό να πλησιάζει και πριν αντιδράσει του είπα
-Πάρε κάτι από το πορτμπαγκάζ και έλα μπροστά…
Ήταν ξύπνιος και σβέλτος, πήρε ένα γαλλικό κλειδί και ήρθε δίπλα μου.
Το περιπολικό σταμάτησε και ένας αστυνομικός κατέβηκε κάτω από την θέση του συνοδηγού.
-“Τι κάνεις εδώ βάλε μπρος και φύγε!” μου φώναξε
-“Έχω πρόβλημα με ένα μπουζοκαλώδιο” του είπα, “μόλις το βάλω έφυγα…” (ήλπιζα τουλάχιστον)
Μας πλησίασε και έβγαλε ένα φακό από την ζώνη και κοίταζε μαζί μας την μηχανή.
-“Αν μπορείς φώτισε εδώ σε παρακαλώ” του είπα.
Όντως το έκανε, έπιασα το καλώδιο το σκούπισα και το έβαλα στην θέση του.
-“Ευχαριστώ πολύ” του είπα
– Βάλε μπρος και φύγε γρήγορα και πες στην κοπέλα σου να σβήσει τον μπάφο γιατί θα σας μαζέψω!
– Τι; ποιον μπάφο… Λύδια γαμώ το κέρατο μου τι κάνεις!!!
Η Λύδια όμως ζούσε ακόμα στιγμές από την συναυλία της…
– “Χι, χι, χι χαλάρωσε ρε όργανο” ψιθύρισε κελαηδιστά… (πολλές διαφορετικές σκέψεις πέρασαν από το μυαλό μου εκείνη την στιγμή – όλες κακές…)
– Εεε σόρρυ φεύγουμε αμέσως.
– “Μπες μέσα!” είπα στον νέο μας φίλο
Μπήκαμε μέσα και ευτυχώς το αμάξι πήρε μπρος (ανακούφιση)… είχαμε εξαφανιστεί σε λιγότερο από ένα 30”. Μετά από τρία στενά τον άφησα στην Λ. Αλεξάνδρας απέναντι από το πεδίο του Άρεως. Με κοίταξε στα μάτια και είπε.
-Ευχαριστώ
-“Μην το σκέφτεσαι”, του απάντησα
Κατέβηκε και με ρώτησε
-Που παίζεις;
Τον κοίταξα με απορία
-Έχουμε παίξει μαζί;
-Όχι, αλλά είδα τα ρούχα στο πορτμπαγκάζ
Είχα ξεχάσει ότι είχα παρατημένες κάτι φανέλες που έπρεπε να μπουν στο πλυντήριο
-“Στον Χ…” του είπα
-Και εγώ στο Σ…
Θυμήθηκα το κωλοπαίχνιδο του Κυπέλλου ρε γμτ… και με σκορ παιδικό έληξε και χάσαμε πφφ…
-Καλή φάση… εε να προσέχεις
Χωρίς να το καταλάβω θυμήθηκα ότι την επόμενη εβδομάδα θα μπαίναμε στην σειρά με την Ρεάλ με μειονέκτημα έδρας αλλά είχα κανονίσει ήδη για εισιτήριο στο ΣΕΦ στις 7/3. Δεν ξέρω αν θα άντεχα άλλη μια αποτυχία μετά το Τελ Αβίβ και την Σαραγόσα ρε γμτ.. και οι απέναντι είχαν φέρει και Ντομινίκ φέτος… δεν πιστεύω να γίνει καμμιά στραβή ρε λες..
They rally round tha family! With a pocket full of shells
Bulls on parade
Come wit it now!
Come wit it now!
Bulls on parade!
“Αυτό που ακούσατε ήταν από Live των Rage Against the Machine στην Μελβούρνη για την προώθηση του Evil Empire”, είπε ο παραγωγός.
Ο άγνωστος έκλεισε την πόρτα και χάθηκε στην νύχτα.
-Ποιος ήταν ο φίλος σου;
-Λύδια… για όνομα του θεού! Το έχεις χάσει;
Πριν το καταλάβω είχε πετάξει μια κασέτα στο κασετόφωνο και οι Fuzztones ξεκίνησαν να παίζουν τις πρώτες νότες του Strychnine..
-Τέλεια! Που πάμε τώρα;
Μέρος Β – Closer
Τέσσερα χρόνια αργότερα
Το Bar Closer στην οδό Σίνα ήταν σημείο αναφοράς για τους μουσικόφιλους και ιδιαίτερα τους ροκάδες. Είχα πάει να δω τον φίλο μου τον Φώντα καθώς τις επόμενες ημέρες θα έφευγα για ένα μεταπτυχιακό στο εξωτερικό. Εκείνος είχε τελειώσει το Χημικό και ετοιμαζόταν για φαντάρος…
Εμφανώς ξενερωμένος μου έλεγε «εσύ πήγες και ξεμπέρδεψες ρε!»
“Ναι”, σκέφτηκα, “αλλά έχασα την Ρώμη…” (πως χάνεται αυτό ρε γμτ!). Τον ημιτελικό τον άκουσα σε μια σκοπιά και τον τελικό λόγω γενεθλίων ευτυχώς τον είδα στην τηλεόραση.
Ήμασταν εκεί καμία ώρα και τελειώναμε τα ποτά μας όταν μια παρέα τεσσάρων νεαρών μπήκε και μας πλησίασε. Όλοι χαιρετήθηκαν σχεδόν συνωμοτικά με τον Φώντα και ο πιο ήρεμος από όλους μου είπε
-Με θυμάσαι;
Τον κοίταξα λίγο πιο προσεκτικά αλλά δεν…
-Πριν από 4 χρόνια στο Πολυτεχνείο που είχες μείνει με το Seat… ήσουν με μια κοπέλα
Μόνο τότε τον αναγνώρισα. Ο άγνωστος που έτρεχε μέσα στην νύχτα…
-“Σόρρυ φίλε δεν έχω και πολύ καλή μνήμη. Νίκος”, συστήθηκα
-Διονύσης, χαίρω πολύ
Η συνέχεια της βραδιάς αναλώθηκε σε συζητήσεις για τις δράσεις κάποιων παιδιών μέσα στα κινήματα και σε πρόσφατα επεισόδια στο Πολυτεχνείο.
Εγώ πάλι ένιωθα ένα βαθύτατο εκνευρισμό να τα ακούω όλα αυτά. Καθώς σέβομαι απόλυτα τις διαφορετικές απόψεις και την ατομική ελευθερία αλλά απεχθάνομαι την βία σε οποιαδήποτε μορφή της. Για να ξεφύγω από την αμήχανη θέση ρώτησα τον Διονύση:
– Παίζεις ακόμα;
– Ναι όταν βγάζω 1-2 προπονήσεις παίρνω λίγο χρόνο
– Μπράβο, γκαρντ να υποθέσω
– Ναι μωρέ… όπου χρειάζεται βασικά.
Δεν πρέπει να είναι και πολύ φανατικός με το παιχνίδι σκέφτηκα, ατυχία… Ρούφηξα το ρούμι μου για να παρηγορηθώ και αγαλλίασα στους ήχους των Red Hot Chili Peppers. Ο Διονύσης φαίνεται ότι συμφωνούσε αφού ήδη σιγοτραγουδούσε
Glorious euphoria
Is my must
Erotic shock
Is a function of lust
Temporarily blind
Dimensions to discover
In time
Αλλά πριν προσπαθήσω να αλλάξω θέμα και να το γυρίσω στους Καλιφορνέζους RHCP για να περάσει η ώρα, συνέχισε την προηγούμενη κουβέντα.
-“Σημασία δεν έχει τι κάνω εγώ αλλά η ομάδα” είπε παραγγέλλοντας ένα ακόμα Τζιν – Τόνικ με στυμμένο λεμόνι.
-“Αχά! Και ποια είναι η ομάδα ρε Διονύση;” Ρώτησα με αγωνία
-Χε, χε μια είναι η ομάδα Νικ και έχει έδρα το ΣΕΦ. Ο δαφνοστεφανωμένος έφηβος!
-“Δόξα τον θεό”, αναφώνησα… φοβήθηκα ότι θα έπρεπε να περάσω το βράδυ μου έναν μπασκετικό βάζελο (αφού η παρέα του Φώντα ήταν σχεδόν όλοι Παναθηναϊκοί)
-“Ποιός θεός ρε συ, ένας είναι ο θεός, αν υπάρχει καν, απλά ο καθένας φαντάζεται αλλιώς τον φανταστικό του φίλο, εμείς όλοι ομνύουμε στον Έφηβο και όποιος κατάλαβε-κατάλαβε”, είπε φωναχτά για να τσιγκλήσει την υπόλοιπη παρέα, χεχεχεχε
-Γαύρος, μπασκετικός, αγνωστικιστής και έτοιμος για καυγά, not bad. Πως τα βλέπεις τα πράγματα φέτος;
-Εντάξει κλασσικά θα γλεντήσουμε τις ζέλες στους τελικούς αλλά δεν βλέπω να πηγαίνουμε μακριά στη Ευρώπη, η Αμερικανοποίηση δεν μας ταιριάζει – από κάθε άποψη.
-Το λες μπασκετικά ή γενικά; τον ρώτησα
-Μπασκετικά το λέω, δεν νομίζω πως μπορούμε εμείς ως Ελληνικό μπάσκετ να προσαρμοστούμε στον αμερικάνικο τρόπο παιχνιδιού…
-Εδώ ολόκληρος Ιωαννίδης και το γύρισε στο αμερικάνικο μπάσκετ ρε Διονύση. Μάλιστα ακούγεται ότι από το καλοκαίρι θα αλλάξουν τους κανονισμούς και θα παίζουμε στα 24” με 8” χρόνο να περάσεις το κέντρο. Το παιχνίδι αλλάζει εξελισσόμαστε…
-Δεν βλέπω πως μπορεί να γίνει αυτό εδώ ρε Νικ. Η Ελληνική κοινωνία είναι συντηρητική στην βάση της, όλοι αυτοί οι νεωτερισμοί δεν βρίσκουν εύφορο έδαφος. Στην τελική σε πόσους νομίζεις πως αρέσει το παιχνίδι για αυτό που είναι ή θα γίνει; Η ουσία εδώ παραμένει η επιβολή, ο νόμος του ισχυρού. Είναι ένα παιχνίδι εξουσίας!
-Μην το γυρνάς στην πολιτική έλεος… έχω τον Φώντα έχω και εσένα τώρα…
-Όλα πολιτική είναι Νικ…
-Ακόμα και οι ομάδες;
-Ακόμα και αυτές ναι. Σε παλαιότερες εποχές οι ομάδες συμβόλιζαν κάποια ιδεολογία. Δε πρέπει να ξεχνάμε ακόμα και εδώ στην ψωροκώσταινα ότι οι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι πολλές φορές χρησιμοποιήθηκαν για να εκφραστούν μέσω του γηπέδου από τους φιλάθλους πολιτικά συνθήματα. Ο Ολυμπιακός η ομάδα του λαού της φτωχολογιάς ενώ ο Παναθηναϊκός αντίστοιχα η ομάδα του Κολωνακίου, της “αφρόκρεμας” της εξουσίας. Αυτό δεν αποτελεί κανόνα αλλά κάπως έτσι ήταν τα πράγματα.
-Ναι… ίσως να ήταν κάποτε αλλά τώρα όλα αλλάζουν δεν το βλέπεις; Ολυμπιακός και Κόκκαλης τι σχέση έχουν με τον Ολυμπιακό που περιγράφεις… όλα συμφέροντα είναι. Ο Σώκρατες μας αγάπησε και έφερε Ξανθό και Πάσπαλιε το 1992; Όχι! Κάπου αποσκοπούσε το βλέπουμε τώρα που σιγά σιγά το έχει στρίψει 100% προς το ποδόσφαιρο.
-“Ναι αλλά ξαναέφερε Ξανθό να πετσοκόβει τις ζέλες χχεεχεεε. Ακούτε ρε συντρόφια;”, είπε πειράζοντας τους φίλους του. Αυτοί όμως αδιαφορούσαν και συνέχισαν χαμηλόφωνα την κουβέντα τους ρίχνοντας μας ένα απαξιωτικό βλέμμα.
-Νομίζω πως έκανε χοντρή γκέλα ρε Διονύση με Ξανθό. Αυτός ο Ομπράντοβιτς που του πρότεινε ο Ντούντα έχει ήδη 3 ευρωπαϊκά και μοιάζει κορυφαίος ήδη… αντί για αυτόν πήραμε πίσω αυτόν που τα σκατώνει στο τέλος…
-Ο Ξανθός είναι λίγο εθνίκι και αυτό με χαλάει αλλά προπονηταράς ρε. Να δεις τι θα τους κάνει και πάλι φέτος! Όσο για τα του Κόκκαλη… θέλω να πιστεύω ότι είναι διαφορετικός.. ίσως λόγω οικογενειακών καταβολών. Πολλοί πιστεύουν ότι το ποδόσφαιρο είναι το όπιο του λαού. Εν μέρη είναι αλήθεια αυτό. Βλέπουμε ανθρώπους να κατεβαίνουν σε πορείες για την ομάδα τους όχι όμως για την αλληλεγγύη σε ανθρώπους που είναι φυλακισμένοι- όμηροι από τον κρατικό μηχανισμό. Ανθρώπους που βραχνιάζουν φωνάζοντας συνθήματα για την ομάδα όχι όμως σε μια πορεία για το ρατσισμό, για τα ρατσιστικά χτυπήματα που δέχονται οι μετανάστες, για το πόλεμο, στη πορεία του Πολυτεχνείου.
-Ωραία η ιδεολογία ρε μαν αλλά ας είμαστε ρεαλιστές, ο Σώκρατες έφερε πίσω Ξανθό γιατί οι οργανωμένοι υποσχέθηκαν πως αν η επιστροφή γινόταν πραγματικότητα, θα γέμιζαν ξανά το ΣΕΦ. Δεν μου μοιάζει για λογική κίνηση αν σε ενδιαφέρει το μέλλον της ομάδας και όχι η άμεση λαϊκή ικανοποίηση. Τάισε το ΥΠΕΡ ΕΓΩ του οργανωμένου του στρατού…
-Οι δάφνες του παρελθόντος είναι προς έμπνευση, όχι εφησυχασμό, για το παρόν και το μέλλον. Αλλά έτσι νιώθω, το συναίσθημα κυριαρχεί μέσα μου. Ο Γιάνναρος είναι ένας από εμάς! Στην τελική έριξε Χ στους Γιαννακόπουλους, μόνο και μόνο για αυτό άξιζε τον κόπο ρε!
-Μακάρι να μας βγει σε καλό γιατί έχω άσχημο προαίσθημα για όλα αυτά…
-Πάντως για να μην τον αδικώ τον Ξανθό για πρώτη φορά τον βλέπω τόσο ανοικτόμυαλο και να ξεφεύγει από την δική του μπασκετο-θεωρία. Νομίζω ο χρόνος που πέρασε με τον Πατ Ραιλι και το πέρασμα από την ΑΕΚ κάπως τον άλλαξε. Πρόσθεσε στο ρόστερ παίκτες άλλης λογικής, που μπορούν να προσφέρουν θέαμα, με εμπειρία από ΝΒΑ, αθλητικά προσόντα, καλό σουτ και που θα υποστηρίξουν τον γρήγορο ρυθμό που μάλλον πηγαίνει το παιχνίδι. Από την άλλη αυτό το δίδυμο Μποντιρόγκα – Ρέμπρατσα του Παο μοιάζει σοβαρός αντίπαλος σε καταστάσεις σετ.
-Τώρα κατάλαβα Διονύση ότι είσαι αρρωστάκι με την σπυριάρα. Τόση ώρα νόμιζα ότι σε ελκύει η οπαδική κόντρα και κυριαρχία επί των «απίστων» χαχαχα!
-Χεχε, η αλήθεια είναι ότι ενίοτε ελκύομαι από την βία και το σκότος… αλλά όχι με τον τρόπο που ίσως φαντάζεσαι. Η βία είναι πόρνη και μπορεί να γίνει ανίατη έξη. Μπορεί να την λατρέψεις για τους ίδιους λόγους που την μισείς…
-Άστο δεν θέλω να ξέρω… μίλα για μου για μπάσκετ καλύτερα!
-Καλά ότι θες… σε ότι αφορά το θέμα μας δεν πρέπει να ξεχνάμε και την αθλητική κουλτούρα και την αύρα του μεγέθους της ομάδας που παίζει σημαντικό ρόλο σε κάθε ομάδα. Καλώς ή κακώς εμείς έχουμε το πάνω χέρι σε αυτή την κόντρα με τους πράσινους… παντού και πάντα!
-Το βλέπεις συναισθηματικά και μάλλον εγώ πιο λογικά ρε συ
-“Είσαι γραβατάκιας για αυτό”, είπε γελώντας
Ένιωσα αμήχανα αφού είχα βγάλει και είχα χώσει την γραβάτα στην τσάντα μου ερχόμενος από την δουλειά. Αλλά κοιτώντας την τσάντα κάτω στο πάτωμα κατάλαβα πως ένα μέρος της προεξείχε…
-“Ναι… αλλά τι έχουν οι γραβάτες μια χαρά είναι”, είπα με την ελπίδα να μην με αρπάξει από τα μούτρα. “Μου αρέσει η λογική και η μέθοδος, δεν γουστάρω αυθαίρετες επιτυχίες αλλά σωστά δουλεμένες ακόμα και αν αργήσουν για χρόνια… Μετά την Σαραγόσα νόμιζα ότι δεν θα τα καταφέρναμε ποτέ αλλά η συστηματική επένδυση, οι καλοί παίκτες και ένας σπουδαίος προπονητής-δάσκαλος σε βάθος χρόνου κάνει πάντα την διαφορά. Κόσμο είχαμε και θα έχουμε πάντα αλλά χωρίς την πρώτη ύλη, μέθοδο και όραμα… δεν γίνεται τίποτα.”
-Δηλαδή πιστεύεις ότι θα περάσουμε ποτέ τα πέτρινα χρόνια του ποδοσφαίρου στο μπάσκετ; Εκεί δεν υπάρχει Βαρδινογιάννης και με Σώκρατες αυτό το πρόβλημα το λύσαμε και στο ποδόσφαιρο χοχοχχο.
Σήκωσε το ποτήρι του και τσούγκρισε με τους υπόλοιπους, “Στην υγεία σας βαζέλες! Να είστε πάντα καλά να βλέπω τι φάτσες σας μετά από ντέρμπι! Χεχεχε…”
-Δεν το πιστεύω αλλά δεν το αποκλείω επίσης, 2-3 λανθασμένες κινήσεις και βρέθηκες εύκολα από κάτω.
Ο Φώντας και οι φίλοι του σηκώθηκαν είπαν πως είχαν κάπου ακόμα να πάνε. Μου έσφιξε το χέρι και μου είπε χαμογελώντας
-Χάρηκα που σε είδα, όταν γυρίσεις από Αγγλία πάρε τηλέφωνο να ξαναβρεθούμε.
-Και εγώ χάρηκα που σε είδα, να δώσεις χαιρετίσματα στους γονείς σου..
-Σώθηκες τώρα τους βλέπω πλέον σπάνια.
-Εις το επανιδείν του είπα
– “Pulvis et umbra sumus”, απάντησε
-Τι σημαίνει αυτό; Δεν το έχω με τα λατινικά.
-Δεν σου λέω να το ψάξεις… αλλιώς δεν έχει αξία
Έριξα μια τελευταία ματιά στην πόρτα γύρισε το κεφάλι και μου έκλεισε το μάτι σήκωσε το χέρι και έφυγε. Ήταν η τελευταία φορά που θα τον έβλεπα..
Μέρος Γ – Το μνήμα
2010
To deadline για την παρουσίαση μου πλησίαζε επικίνδυνα και η γέφυρα που θα εξηγούσε την μεταβολή μεταξύ των 2 προβλέψεων για το κόστος παραγωγής ήταν πιο προβληματική και από την συνεργασία του coach Γιαννάκη με τον Τεόντοσιτς. Αλλά η ομάδα πετούσε από νίκη σε νίκη, είχε να χάσει από τον Δεκέμβριο, σε αντίθεση με εμένα που αν δεν έβρισκα μια απάντηση στο επόμενο δίωρο στα προβλήματα μου, θα έμπαινα στο βιβλίο γκίνες με το πόσο γρήγορα μπορεί να τελειώσει μια καριέρα σε πολυεθνικό περιβάλλον. Έκλεισα το κινητό για να μην με παρενοχλήσει κανείς από την τρελοπαρέα και αφοσιώθηκα στην δουλειά μου.
Τέσσερις ώρες αργότερα θα έβγαινα ανακουφισμένος από μια αίθουσα με μια σειρά από actions αλλά και με ένα μειδίαμα στα χείλη. Έπρεπε να μιλήσω στην καλή μου να της πω τα ευχάριστα. Άνοιξα το κινητό και είδα αρκετές κλήσεις από έναν καλοκαιρινό φίλο που εξαφανιζόταν πάντοτε το χειμώνα σαν μεταναστευτικό πουλί και ένα ηχητικό μήνυμα. Πάτησα το κουμπί και το άκουσα.
«Έλα Νικ θα έχεις ακούσει φαντάζομαι για τον Φώντα… τραγικό ξέρεις τι έγινε; Όποτε μπορείς πάρε με.»
Μα τι εννοεί; Δεν είχα ιδέα, εγώ βρισκόμουν εκτός Ελλάδος σε επαγγελματικό ταξίδι, ούτε με την κοπέλα μου δεν είχα πολύ μιλήσει. Πήρα αμέσως τηλέφωνο τον αδερφό του Φώντα αλλά δεν το σήκωσε, επόμενο τηλέφωνο σε έναν άλλο κοινό φίλο, ούτε εκείνος. Με έπιασε πανικός… άνοιξα το λάπτοπ και γκούγκλαρα το όνομα του… εμφανίστηκαν μια σειρά από ειδήσεις…
«Νεκρός από σφαίρες αστυνομικών έπεσε ο Φώντας… μετά από ανταλλαγή πυροβολισμών…»
«… Είχε συλληφθεί στο παρελθόν σε επεισόδια στο Πολυτεχνείο και είχε έντονη αντιεξουσιαστική δράση…»
Οι αναρχικές σελίδες ήταν ήδη γεμάτες από πύρινο αναρχικό λόγο με αφορμή τον θάνατο του.
«Ο δρόμος χωρίς επιστροφή … η άγρια ομορφιά του εξεγερμένου, την πορεία της τελικής ευθείας, η τελευταία μάχη…»
Έμεινα να κοιτάζω σαν χαμένος την οθόνη… μα πως είναι δυνατόν… η αλήθεια είναι ότι τον είχα χάσει για πολλά χρόνια, αλλά έβλεπα συχνά τον αδερφό του και την κοινή μας καλοκαιρινή παρέα και μάθαινα πως είναι καλά και ότι είχε πέσει με τα μούτρα στην δουλειά…
Η εβδομάδα κύλησε αργά και βασανιστικά μέχρι να πάρω το αεροπλάνο και να επιστρέψω στην Αθήνα. Τις επόμενες ημέρες η σκέψη με βασάνιζε, έπρεπε έστω να πάω να αφήσω ένα λουλούδι στον τάφο του. Το πήρα απόφαση και ένα απόγευμα έφυγα νωρίτερα από το γραφείο και πήγα στο νεκροταφείο… ρώτησα στην είσοδο και μου έδωσαν οδηγίες πως να βρω το μνήμα…
Όταν το βρήκα ήταν ήδη μια μικρή παρέα εκεί δίπλα που κάπνιζε κάτω από ένα δέντρο. Δεν έδωσα σημασία πλησίασα το μνήμα και είδα το όνομα του στο μάρμαρο… βούρκωσα… γιατί ρε φίλε… μου πήρε λίγο χρόνο να συνέλθω. Τότε πρόσεξα χαραγμένο πάνω στο μνήμα «Pulvis et umbra sumus» διάολε ποτέ δεν έψαξα τι σημαίνει… έβγαλα το κινητό και προσπάθησα να κρατήσω μια σημείωση για να το ψάξω αργότερα στο σπίτι… όμως πριν το καλογράψω άκουσα μια γνώριμη φωνή από πίσω μου να λέει…
-Καλησπέρα
Γύρισα και κοίταξα αυτή την φορά τον αναγνώρισα παρότι είχε εμφανώς αλλάξει την εμφάνιση του με το μακρύ μούσι και τα γυαλιά ηλίου, ο Διονύσης…
-Και εσύ εδώ εε…
-Ναι… έπρεπε
-Δεν μπορώ να το βλέπω αυτό… πάμε να πιούμε ένα καφέ;
-“Ok…” γύρισε και φώναξε στην παρέα του “θα σας βρω αργότερα”
Κάτσαμε εκεί κοντά και μόλις παραγγείλαμε τους καφέδες, τον ρώτησα
-Τι έγινε;
-Μην με ρωτάς Νίκο δεν ξέρω…
-Δεν είχα ιδέα για την δράση του…
-Τι να σου πω ρε μαν. Ο αγώνας για τη ελευθερία είναι διαφορετικό μονοπάτι για τον καθένα μας.
-Τι σχέση έχει αυτό με την ελευθερία;
– Όσο υπάρχει η βία της εξουσίας, οι άνθρωποι δεν μπορούν παρά να εξεγείρονται, είναι υποχρέωση… Θεωρητικά με την επίτευξη της αναρχίας θα σταματήσουν οι εκδηλώσεις βίας γιατί σέβεται την απόλυτη ελευθερία του ατόμου..
-Κροπότκιν;
-Που ξέρεις εσύ από Κροπότκιν;
-Κέρδισα πόντους στην εκτίμηση σου εε; χεχε. Διαβάζω και με απασχολεί πολύ οτιδήποτε αφορά την ελευθερία αλλά το πιάνω από διαφορετική οπτική και αφετηρία. Εγώ αντιλαμβάνομαι την Ελευθερία ως μια συνθήκη όπου το άτομο υπόκειται σε όσο γίνεται λιγότερους επιβαλλόμενους από άλλους ανθρώπους περιορισμούς και αυτό αποκλείει την χρήση της βίας σε οποιαδήποτε μορφή της… ο δικός μου ορισμός εδράζεται στον κλασσικό φιλελευθερισμό.
-Αφού δεν είσαι νεοφιλελέρα… Κοίτα, αν και είναι ιδιαίτερα αντιδημολφιλής αυτή η άποψη, θεωρώ ότι συμφωνούμε σε αρκετά με τον πολιτικό Φιλελευθερισμό. Κυρίως θα έλεγα στο εξής, ότι η αληθινή διάκριση δεν είναι ανάμεσα σε επαναστάτες και συντηρητικούς αλλά ανάμεσα σε ελευθεριακούς και εξουσιαστές. Διαφωνούμε πρωτίστως στην διαδικασία επίτευξης του στόχου και στην θεώρηση του καπιταλισμού.
-Και σε μερικά ακόμα σίγουρα, αλλά συμφωνώ, μας ενώνει η κοινή αγάπη προς την ελευθερία. “Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία” είπε ο Κάλβος.
-Ισχύει… όμως να μην ξεχνάς ότι η επιθυμία για ελευθερία ξυπνάει δυνάμεις κρυφές…
-Δεν είμαι σίγουρος ότι καταλαβαίνω ακριβώς τι σημαίνει αυτό;
-Ότι ένα γραμμάριο δράσης ισούται με ένα τόνο θεωρίας
-Αν δράση σημαίνει βία αυτόματα παύει να έχει οποιαδήποτε σχέση με την ελευθερία
Η κουβέντα κύλησε με διάφορες ερωτήσεις που έκανε ο ένας στον άλλο. Ήταν φανερό ότι ο Διονύσης ζούσε στις παρυφές του συστήματος, από την μία ιδεολόγος και με έντονη πολιτική δράση, αλλά και με μια καθώς πρέπει δουλειά και “φυσιολογική” κοινωνική ζωή. Πίστευε ότι είχε την ικανότητα να τραβάει μια διαχωριστική γραμμή και να μην ξεπερνάει τα όρια. Όπως έλεγε και ο ίδιος
– Άλλο η αντίσταση στις δυνάμεις καταστολής και άλλο να σκοτώσεις άνθρωπο, σχεδιασμένα. Είναι τόσα θέματα… Εκτός του ηθικού ζητήματος, υπάρχει και αυτό της κοινωνικής νομιμοποίησης. Αλλά πλέον τα πράγματα μοιάζουν να έχουν ξεφύγει… (αναφερόμενος στο χάος που ακολούθησε την δολοφονία του Α. Γρηγορόπουλου πριν από λίγα χρόνια) Γνωρίζω πάντως ότι τουλάχιστον στον (δαιμονοποιημένο) αναρχικό/αντιεξουσιαστικό/αυτόνομο χώρο στου οποίου τις παρυφές έστω κινούμαι ιδεολογικά, ακόμα και τώρα μετά από όλα αυτά – η ανθρώπινη ζωή έχει υπέρτατη αξία.
Με ρώτησε για τα δικά μου και του τα περιέγραψα επιγραμματικά.
-Γραββατάκιας, τεχνοκράτης, πολυεθνικάριος χεχε ρε που έμπλεξα!
-“Δες το θετικά, μπορείς να πεις στους φίλους σου ότι έπινες καφέ με εκπρόσωπο του κεφαλαίου ρε” του είπα.
-Σύμφωνα με τον Στέφεν Κινγκ, μόνο οι εχθροί λένε την αλήθεια. Οι φίλοι και τα αγαπημένα πρόσωπα ψεύδονται ασύστολα, παγιδευμένοι στον ιστό του «καθήκοντος».
-Ωραία έγινα και εχθρός τώρα…
-Εσύ δεν είσαι τέτοιος απλά δεν το ξέρεις… γαύρος και μπασκετικός και καπιτάλας δεν γίνεται ρε!
-Αποφάσισε τελικά είμαι ή δεν είμαι;
-Δεν ξέρω το σκέφτομαι ακόμα…
-Καλά μέχρι να αποφασίσεις πες μου, ασχολείσαι ακόμα με μπάσκετ και Ολυμπιακό;
-Αυτά δεν κόβονται όπως θα ξέρεις. Σταμάτησα να παίζω σε ομάδα αλλά που και που παίζω με φίλους. Όσο για τον Ολυμπιακό… ξέρεις τι λέει το σύνθημα. Και ξεκίνησε να τραγουδά ένα από τα πιο αγαπημένα γηπεδικά συνθήματα της νιότης μας
“Θρύλε είσαι αρρώστια στην καρδιά μου… είσαι ζάλη στο μυαλό…”
-Χεχεχε καλά τα λες..
-Καλά ας τα αφήσουμε αυτά. Για πες τι βλέπεις θα το σηκώσουμε φέτος;
-Δεν ξέρω αλλά το ελπίζω, έχουμε τρομερή ποιότητα φέτος!
-Μαζί σου! Παπαλουκάς, Τεόντοσιτς, Τσιλντρες, Κλέιζα, Σόφο πόσες ομάδες έχουν τέτοιο 1st unit και βάθος πάγκου;
Τα έλεγε και έλαμπε ολόκληρος
-Τώρα που σε προσέχω καλύτερα έχεις την ίδια λάμψη στα μάτια με ένα παλιόφιλο που γνώρισα στο Τελ Αβιβ…
-Τελ Αβιβ… Μη μιλάμε για Τελ Αβίβ… τι μου θύμησες. δεν θα το ξεπεράσω ποτέ αυτό…
-Έτσι είναι και ο φίλος μου, το μυαλό του στριφογυρνάει γύρω από αυτό το κωλοπαίχνιδο σαν ένα αέναο Figure8. Μου πήρε καιρό να τον συνεφέρω κάπως… Εκείνο το βράδυ όλοι οι Ολυμπιακοί αποκτήσαμε μέσα σε μια στιγμή, ένα κοινό σημάδι, μια ουλή. Μια κοινή μνήμη ποτισμένη με πόνο που θα μας δένει όλους και μας έκανε…
-Μπασκετόγαυρους!
-Τι είπες;
-Μπασκετόγαυρος… είναι ολόκληρη θεωρία… ιστορία για μια άλλη φορά
-Με ενοχλεί αυτή η ήττα περισσότερο και από τον περυσινό ημιτελικό στο Βερολίνο.
-Μην μου το θυμίζεις, με τον Greer – πάρτο το σουτ ρε παίχτη γιατί κώλωσες! Γιατί; Αυτό το γιατί, ένα μείγμα πίκρας και απογοήτευσης, έχει στο μυαλό μου συνυφανθεί με τον μπασκετικό Ολυμπιακό.
-Λες και κουβαλάει μια κατάρα αυτή η μπασκετική ομάδα ρε γαμώτο. Τρομερές πορείες, τελικοί αλλά και ατέλειωτες πίκρες… δεν μας έφταναν όλα έγιναν και οι πράσινοι αυτοκρατορία. Θυμάσαι τότε που είμασταν όλοι μαζί στο Closer που σου τα έλεγα… μας πήδηξε ο Κρόκος με τα πολιτικά του παιχνίδια. Άφησε το μπάσκετ έρμαιο στα πράσινα χόμπιτ να αλωνίζουν και οδήγησε τον Ολυμπιακό στην απαξίωση! Δεν θα του το συγχωρήσω ποτέ! Το momentum της ομάδας άλλαξε δραματικά το 1999 και έχουμε συμπληρώσει δέκα χρόνια από το μέγα έγκλημα της επιστροφής Ιωαννίδη αντί για τον Ομπράντοβιτς… που του τον πρότεινε ο Ντούντα. Η ιστορία θα είχε γραφεί αλλιώς φίλε. Αντί γι’ αυτού ζήσαμε μια δεκαετία γεμάτη πίκρες… Ευτυχώς που μπήκαν οι Αγγελόπουλοι… και ελπίζω σε καλύτερες ημέρες.
– Μελέτησε το παρελθόν αν θες να ορίσεις το μέλλον είπε ο Κομφούκιος. Οι γαύροι βγήκαμε με απωθημένα από τα πέτρινα χρόνια ο Σωκράτης το γνώριζε, έδωσε στον λαό αυτό που ήθελε, καβάλησε το κύμα για να γίνει αυτό που έγινε… την πλήρωσε το μπάσκετ για μια δεκαετία. Αλλά τίποτα δεν μπορεί να σβήσει το πάθος που έχουμε ορισμένοι για αυτή την ομάδα. Πλησιάζει ο καιρός να αλλάξουν τα κόζα.
-Το σύστημα έχει πολύ μακριά πλοκάμια φίλε Διονύση… το περιβόητο non call του 2006-07 μπορεί να ξύπνησε κάποιους αδαείς σχετικά με τα της διαιτησίας στο Ελληνικό μπάσκετ. Αλλά ήταν απλά επίδειξη δύναμης και τίποτα περισσότερο το «τέρας» ούτε που ενοχλήθηκε. Δεν θα κωλώσει να σε περάσει ακόμα και πιο στεγνό καθάρισμα αν χρειαστεί… Και μην περιμένεις να μιλήσει κανείς το σύστημα είναι ερμητικά κλειστό και υπάρχει ομερτά.
-Η διαιτησία προσκολλάται στον «ισχυρό», δυστυχώς εμείς δεν έχουμε φίλους στα υψηλά κλιμάκια. Αλλά τα ίδια και χειρότερα γίνονται στις μικρότερες κατηγορίες και ξέρεις καλά για τι μιλάω. Είναι απόρροια του γεγονότος ότι ζούμε σε μια βαθιά διεφθαρμένη κοινωνία.
-Ζούμε μια κρίση αξιών και θεσμών σε όλα τα επίπεδα. Οι ελίτ αποφεύγουν να υιοθετήσουν «ανοικτούς θεσμούς» που θα θέσουν σε κίνδυνο την κυριαρχία τους. Προτιμούν τους «κλειστούς θεσμούς» που εξασφαλίζουν την επιβίωσή τους. Έτσι φτιάχνονται οι στρατοί των αυλικών και ακολούθων που κάνουν ότι θέλει η κορυφή της πυραμίδας. Ο αθλητισμός ως κοινωνική δραστηριότητα δεν θα μπορούσε μείνει απ’ έξω. Οι ιθύνοντες σφυρίζουν αδιάφορα επικρατεί ατιμωρησία και οι οπαδοί υιοθετούν το αφήγημα «ναι το κάναμε αλλά και εσείς τότε κάνατε κάτι άλλο» Απληστία, διαφθορά, ελλιπείς θεσμοί, ξέπλυμα από τα ΜΜΕ και ανοχή από όλους μας (δεν θα αλλάζω εγώ τον κόσμο) μοιάζει για εγχειρίδιο κατάρρευσης.
-Είναι ζήτημα δικαιοσύνης Νικ!
-Χαχα και από πότε οι Ελευθεριακοί ενδιαφέρονται για θεσμούς όπως η δικαιοσύνη;
-Είμαστε πρώτα άνθρωποι. Το επιθυμητό είναι να καλλιεργήσουμε το σεβασμό όχι τόσο για το νόμο, όσο για το δίκαιο. Η επανάσταση θα επέλθει μόνο εάν ο καθένας αλλάξει πρώτα τον εαυτό του, έχοντας διαρκείς στόχους την προσωπική βελτίωση και την κοινωνική δικαιοσύνη. Και αν οι θεσμοί την καταπατούν, να εναντιώνεται σε αυτούς.
-Έπρεπε να το φανταστώ ότι θα το οδηγήσεις στον Χένρι Θορώ.. περί πολιτικής ανυπακοής και αναρχοατομισμού. Κρίμα που ο Πηλοΐδης δεν είχε αναπτύξει έγκαιρα το αίσθημα του δικαίου παρότι διαιτητής χαχαχα!
-Διαιτητής, πραιτωριανός του συστήματος και εξουσιαστής βάση ρόλου. Έπρεπε να δείξει στα αφεντικά του πόσο καλά φιλάει το δαχτυλίδι…
-Γιατί ο Γκόντας… στον 1ο τελικο του 2008-09;
-Το φάουλ του Σάρας στον Παπαλουκά στην τελευταία φάση! Με φόρτωσες τώρα… Τουλάχιστον έχουμε την Ευρωλίγκα να παρηγοριόμαστε, εκεί δεν έχει Γκρίζους Λύκους. Η αλήθεια είναι ότι χρεώνω την ομάδα που δεν κρατάει ηρεμία παρόλη την πρόκληση της διαιτησίας στην Ελλάδα. Κανονικά το θεωρείς δεδομένο ότι θα αδικηθείς, δεν σου χαλάει το μυαλό και το παλεύεις στο γήπεδο έτσι. Άσε την διοίκηση να ασχοληθεί, αν και γουστάρω που οι Αφοί δεν κάνουν κίνηση να ελέγξουν παρασκηνιακά. Εσύ σαν ομάδα πρέπει να έχεις αντισώματα, να μην αφήνεις την γκρίνια να σε λοξοδρομεί.
(Που να ξέραμε τότε ότι αυτα θα ήταν πταίσματα μπροστά σε όσα θα γίνονταν στον 3ο τελικό στο ΟΑΚΑ σε λίγες ημέρες αλλά και την περίοδο Αναστόπουλου που θα ακολουθούσε…)
Η ώρα είχε περάσει και έπρεπε σιγά σιγά να φύγω. Πληρώσαμε τους καφέδες και χαιρετηθήκαμε.
– Έτσι πάντως και πάμε Παρίσι, που θα πάμε ρε! Εγώ θα είμαι εκεί, αν κανονίσω να σε πάρω να ακολουθήσεις;
-“Και το ρωτάς; Δεν χάνονται αυτά… τι είμαστε άλλωστε…” είπα κοιτώντας προς το νεκροταφείο και ενθυμούμενος τον Φώντα..
-” Pulvis et umbra sumus… Είμαστε σκόνη και σκιά”, μου απαντάει, καταλαβαίνοντας.
Ένιωσα ένα κόμπο στον λαιμό και τα μάτια μου να καίνε..
Λίγες ημέρες αργότερα ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας, Γιώργος Παπανδρέου με φόντο το ακριτικό Καστελόριζο, ανακοίνωνε την προσφυγή της Ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης βάζοντας τη χώρα στον μνημονιακό δρόμο των μέτρων λιτότητας.
Η Ελλάδα και ο Ολυμπιακός είχαν μπει σε μια εκ του διαμέτρου αντίθετη εποχή. Ο Ολυμπιακός σε δεκαετία επιτυχιών και η χώρα βυθιζόταν στην οικονομική κρίση και στην διεθνή απαξίωση. Ο κόμπος στο λαιμό από εκείνη την ημέρα έγινε μόνιμος..
