“Τα λεφτά τα λεφτά, τα εκατομμύρια, τα ψιλά, τα χοντρά, τα μπικικίνια…” λέει το γνωστό άσμα του Σταμάτη Κραουνάκη. Λεφτά… αυτό το μέσο ανταλλαγής αγαθών ή υπηρεσιών, ενίοτε και ψυχών. Άλλοτε λειτουργεί ευεργετικά ή εποικοδομητικά κι άλλοτε σαν διαφθορέας. Ένα άψυχο υλικό που στο βωμό του έχουν θυσιαστεί άυλα “αγαθά” όπως η εκτίμηση, ο θαυμασμός, η φιλία, η συντροφικότητα ή ακόμα χειρότερα και η ίδια η ζωή.
Είναι αυτό το μέσο που τις περισσότερες φορές λειτουργεί σαν έμβολο που διακορεύει την ανιδιοτελή αγάπη του μέσου οπαδού με την ψυχρή λογική του επαγγελματία αθλητή, μετατρέποντας μία μέχρι πρότινος σχεδόν ερωτική σχέση, σε τοξική, εκδικητική. Λεφτά και αθλητισμός. Δυο έννοιες ουσιαστικά οξύμωρες, αφού πρεσβεύουν εντελώς (υποτίθεται) διαφορετικές αξίες. Από τη στιγμή που έσμιξαν, δημιούργησαν μια σχέση πάθους στο όνομα της οποίας έχουν δημιουργηθεί άπειρες ιστορίες, συνωμοσίες, κουτσομπολιά, έχθρες, άλλες φορές με ρεαλιστική υπόσταση κι άλλες φορές με παραχάραξη στα όρια καλοκαιρινού μυθιστορήματος, ρηχού περιεχομένου.
Αλήθεια πόσες φορές δεν έχουμε αναπαράγει ιστορίες του τύπου: για τόσα χιλιάρικα χάθηκε ο τάδε παίχτης. Αν είχε δώσει άλλα τόσα ο πρόεδρος εκείνη τη χρονιά θα ερχόταν ο δείνα και θα άλλαζε όλη η μπασκετική ιστορία. Είχε σχεδόν συμφωνήσει με τον Χ αλλά τελευταία στιγμή υπέγραψε αλλού. Και μετά αρχίζουν τα γνωστά απαξιωτικά περί μισθοφόρων, αχάριστων κτλ. Εσχάτως έχει προστεθεί και το: δεν έχει φιλοδοξία. Στόχος είναι τα λεφτά, που λέει το ακόμα πιο γνωστό άσμα της Τζούλιας (μία είναι η Τζούλια). Επίσης το χρήμα ευθύνεται τελευταία και για τη μετακίνηση μπασκετικής πρώτης ύλης, σε αγορές που μέχρι πρότινος φάνταζαν άγνωστες ή λιγότερο ελκυστικές (Κίνα) μετατρέποντας τους παίχτες από επίδοξους πρωταθλητές σε αυτάρεσκα αποδημητικά πτηνά που ενίοτε χάνουν τον προσανατολισμό τους για περισσότερα χρήματα (η φιλοδοξία που λέγαμε παραπάνω).
Και μέσα σε όλα αυτά έννοιες χρηματοοικονομικές: μάρκετινγκ, πωλήσεις, ανταγωνισμός, νόμος ζήτησης & προσφοράς, μακροοικονομικά οφέλη κ.α Μα ρε παιδιά μπάσκετ παρακολουθούμε, μας πήρε τόσα χρόνια να αντιληφθούμε τα side pick και τα off ball screen, ξαφνικά πρέπει να γίνουμε οικονομολόγοι, φυσικοθεραπευτές, ιατροί για να μπορούμε να ερμηνεύσουμε αυτό που αγαπάμε. Και μέσα σε όλα αυτά, οι agents. Ανατίμηση αξιών, υπεραξίες, προοπτικές μεταπώλησης, προμήθειες, με ολίγον από τη βοήθεια των αριθμών των advanced analytics, ανεβοκατεβάζουν την αξία των αθλητών πιο γρήγορα κι από τις μετοχές των ελληνικών τραπεζών. Κανονικό χρηματιστήριο δηλαδή. Προς τι όλος αυτός ο υπερφλύαρος για τα δικά μου δεδομένα πρόλογος; Για 2 λόγους: αφενός για να ικανοποιήσω την ακόρεστη αδηφαγία του Red Emerald για εκτενές κείμενο, αφετέρου γιατί πλησιάζει η αγαπημένη περίοδος όλων μας.
Καλοκαίρι, pre season, μεταγραφές. Ήδη τα πρώτα ονόματα έχουν αρχίσει να κατακλύζουν διαδίκτυο, ηλεκτρονικό & έντυπο Τύπο. Μεταξύ μας, είμαι σίγουρος ότι όλοι έχετε αρχίσει να φτιάχνετε τα πρώτα Excelάκια στο μυαλό σας προσπαθώντας να παντρέψετε την προσδοκία με το ρεαλισμό. Κι από που πηγάζει η ανάγκη για ρεαλισμό; Μα φυσικά από την παγιωμένη την τελευταία 10ετια περιρρέουσα οικονομική κατάσταση στη χώρα, που βιώνουμε καθημερινά σαν μονάδες και δε γινόταν φυσικά να μην αγγίξει και μια μικρογραφία της κοινωνίας μας όπως είναι τα αθλητικά σωματεία των οποίων άλλωστε αποτελούμε και πελατεία. Ναι ξέρω, είναι το σήμα και η φανέλα και η ιστορία, αλλά είναι και ένας εννιαψήφιος αριθμός, γνωστός και ως ΑΦΜ.
Είπα ΑΦΜ, οπότε αρχίζω να προσεγγίζω σιγά σιγά το δια ταύτα του κειμένου. Φορολογία! Αυτό το αγκάθι στα πλευρά κάθε διοίκησης. Εκεί που έχεις σχεδιάσει όμορφα κι ωραία τη 12αδα της επόμενης χρονιάς με τις 2 ρεζέρβες της, και ετοιμάζεσαι να την φτιάξεις και στο 2Κ, ακούς αυτό το: ναι αλλά με την εφορία του παίκτη πάει τόσο και ξεφεύγει ο προϋπολογισμός, πάμε για άλλον και κάπου εκεί αρχίζεις να ξενερώνεις περισσότερο κι από τον ίδιο τον πρόεδρο της ομάδας. Αν θα μπορούσα να παρομοιάσω τη φορολογία των αθλητών με κάτι, είναι με ορισμένα καλοκαιρινά φρούτα που ενώ ετοιμάζεσαι όλο λαχτάρα να τα απολαύσεις, είναι γεμάτα κουκούτσια ανάμεσα. Αναγκαστικά πρέπει να τα φτύσεις αφού δε γίνεται να τα καταπιείς, με αποτέλεσμα να σου δημιουργούν ένα μόνιμο εκνευρισμό και να σου στερούν το απόλυτο της απόλαυσης.
Κι επειδή στην Ελλάδα οι επιχειρήσεις έχουν το επιπλέον “προνόμιο” να πληρώνουν οι ίδιες την εφορία των εργαζόμενων τους (κάτι που δε συμβαίνει στο εξωτερικό) έχουν ανακύψει ένα σωρό περιστατικά με τις φορολογικές αρχές της χώρας. Συλλήψεις αθλητών για οφειλές ή το γνωστό ελληνικό φαινόμενο μαύρων χρημάτων (όπως και στην πλειοψηφία των ελληνικών επιχειρήσεων όλων των ΚΑΔ), που ενταφιάζεται εντέχνως γιατί ως γνωστόν τα δημοφιλή σωματεία αποτελούν ισχυρή δεξαμενή ψηφοφόρων, τα δε ανίσχυρα εμφανίζονται σαν φωτοβολίδες και γρήγορα αφανίζονται από το μπασκετικό χάρτη. Σε όλες τις περιπτώσεις, ο παρανομαστής είναι κοινός: Φορολογία!
Τι κάνει πρακτικά η Φορολογία; Στην ουσία μειώνει την αγοραστική δύναμη των σωματείων στα ήδη περιορισμένα και πάνω κάτω γνωστά έσοδα (τηλεοπτικά, εισιτήρια, χορηγοί). Προσέξτε δε μιλάμε για φορολογία επιχειρήσεων, αφού άλλωστε πρόκειται για ζημιογόνες εταιρίες (άρα δεν πληρώνουν φόρο) αλλά για φορολογία αθλητών την οποία δε τη γλυτώνει κανείς. Το πρόβλημα αυτό κορυφώθηκε το 2010 με το φορολογικό νομοσχέδιο που κατατέθηκε από την τότε κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ του υπ.οικ. Γιώργου Παπακωνσταντίνου (βλέπε 1ο μνημόνιο) όταν η φορολογία των μικτών εσόδων των αθλητών εκτινάχθηκε στο 45%.
Πλέον όμως, το 22% είναι ο συντελεστής που θα ισχύσει σύμφωνα με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο. Πάμε να δούμε 2 χειροπιαστά παραδείγματα για να εντοπίσουμε τις διαφορές; Έστω ότι έχουμε ένα συνολικό υποθετικό μπατζετ 8 εκατομμυρίων, για καθαρές απολαβές αθλητών και head coach. Ο υπολογισμός προκύπτει απλά αν διαιρέσουμε το νούμερο αυτό με τη διαφορά του συντελεστή φορολογίας από το 100%, δηλαδή 8εκ/55% και 8εκ/78%, δηλαδή περίπου 14.5 εκ μικτά στο πρώτο και 10.2 μικτά στο δεύτερο. Εξόφθαλμη διαφορά περίπου 4.2 εκ καθαρά!
Τι απαντάμε τώρα στο ερώτημα τί αλλαγές επιφέρει αυτή η διαφορά στο αγωνιστικό κομμάτι; Μην αρχίσετε να λιγουρεύεστε Σλούκες, Ντιλεινι και λοιπούς ελκυστικούς γητευτές της σπυριάρας, επειδή δεν έχουμε πια το παλιό ΠΑΣΟΚ για να συνθέτουμε περιφέρειες με Παπαλουκά, Σπαν, Μιλος, Σάρας, Διαμαντίδη, Νικόλας κτλ. Σκεφτείτε ότι ακόμα κι αν αυτό ήταν το επιθυμητό ταβάνι της εκάστοτε διοίκησης για στελέχωση (δηλαδή σπρώχνουμε το πλεόνασμα σε ποιοτική ενίσχυση) και χωρίς να υπολογίζουμε τα λοιπά έξοδα που είναι εξίσου υψηλά (μανατζερικα, λειτουργικά), εμφανίζεται το FFP της EuroLeague και σου βάζει φρένο. Και για να μην πατήσουμε πάλι τη BANανόφλουδα, ας εστιάσουμε στο τι επισημαίνει.
Το μπατζετ σου κύριε, θα πρέπει να προκύπτει από τα έσοδα σου (τηλεοπτικά, διαρκείας, βασικός χορηγός φανέλας, λοιποί χορηγοί, έσοδα από ενδεχόμενη πώληση αθλητών ή επισήμων προϊόντων της ομάδας), και όχι από την οικονομική ευρωστία του εκάστοτε προέδρου. Δίκαιο κατ’ εμέ αν και περιορίζει τα Excel μου.
Η αλήθεια είναι ότι οι διοικήσεις θα πάρουν μια βαθιά οικονομική ανάσα και θα γίνουν πιο βιώσιμες οι ΚΑΕ, αλλά όσων αφορά το αγωνιστικό σκέλος η εγχώρια φορολογία δεν προσφέρει ουσιαστικό όφελος. Προσθέστε σε όλα αυτά και τις δηλώσεις τελευταία από τα πλέον επίσημα χείλη θεσμικών παραγόντων των ομάδων της διοργάνωσης για εκτιμώμενη μείωση εσόδων κατά 30% λόγω Κορωνοϊού και ενδεχομένως άδειων γηπέδων, αντιλαμβάνεστε ότι τα πράγματα θα ζορίσουν. Δε λέω απαραίτητα ότι αποκλείεται να έρθει κάποιο ακριβό όνομα (το “σπουδαίο” φαίνεται στο παρκέ), άλλωστε εμείς σαν Έλληνες φίλαθλοι δε δικαιούμαστε να έχουμε και παράπονα, είχαμε την τύχη να θαυμάσουμε από κοντά σπουδαία ονόματα, κάνοντας μεταγραφικό bullying στα Ευρωπαϊκά σωματεία στα 90s και τα 00s. Καλύτερα όμως να διατηρούμε τον πήχη χαμηλά. Γιατί παρά την μείωση της φορολογίας η ομάδα συμμετέχει σε ένα πρωτάθλημα (Eurolague) που μετά από τόσα χρόνια δυστυχώς – παραμένει ζημιογόνο.
Κι επειδή εδώ δεν ζούμε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης με ένα κοινό νόμισμα και ένα κοινό φορολογικό καθεστώς (χώρες ΟΝΕ, Τουρκία, Ισραήλ, Ρωσία, χώρες εκτός ευρώ πχ Σερβία) δεν μπορεί να βρει ρεαλιστική εφαρμογή και το σενάριο του salary cup που επιτυχημένα λειτουργεί απέναντι. Επίσης δίκαιο κατά τη γνώμη μου αφού η κάθε ομάδα πραγματεύεται το brand name της όπως θεωρεί εκείνη καλύτερα (μαγκιά της κάθε Αρμανι να προσελκύει κεφαλαία καλύτερα από άλλους και να τα διαθέτει όπως θέλει αγωνιστικά, μαγκιά της κάθε Μακάμπι να είναι μόνιμα sold out). Μου θυμίζει την ιστορία με το Ευρωομόλογο που οι χώρες του Νότου ζητούν ισόποση αναδιανομή χρημάτων φορολογούμενων πολιτών από εκείνες του Βορρά ενώ μιλάμε για διαφορετικές ανάγκες και διαφορετική κουλτούρα ανά πληθυσμό.
Επίσης δε μπαίνω καν στη λογική νεόπλουτων ομάδων που εμφανίζονται ως σπάταλα πλυντήρια, σαν φωτοβολίδες κάθε τόσο. Στο χέρι της διοργάνωσης είναι να τα μπλοκάρει, αλλά βλέπεις είναι και οι χορηγοί στη μέση. Ας φροντίσουν οι ομάδες να ενισχύσουν το τμήμα μάρκετινγκ της εταιρείας τους, διαφορετικά να είναι εύστοχοι και όχι απαραίτητα ακριβοί στις επιλογές τους. Έξυπνο recruiting χρειάζεται, όχι απαραίτητα χρήμα. Άλλωστε το χρήμα δεν εξασφάλισε ποτέ την επιτυχία!!
ΥΓ: Η αγαπημένη μου ταινία είναι το Μoneyball. Πάντα με ιντρίγκαρε το σενάριο του underdog που διαθέτει ομοιογένεια και ισορροπία και δαγκώνει όποιον του απλώσει το χέρι. Παρτιζάν του Βουγιοσεβιτς, Ολυμπιακός του 12-13 , Ζαλγκίρις του 99 και του 18. Πάντα οι πιο όμορφες μπασκετικές ιστορίες γεννήθηκαν από τέτοια σενάρια. Αυτό ανυπομονώ να ζήσω και φέτος. Αυτό μου έλειψε, αυτό με ανατριχιάζει κι αυτό πιστεύω θα συμβεί. Μέχρι τότε μείνετε μακριά από insiders και μην ψάχνετε στις λίστες του Forbes για τον Ολυμπιακό δεν θα τον βρείτε.
