Κάθομαι στην αναπαυτική καρέκλα του Πρυτανείου και αναλογίζομαι τις τελευταίες ημέρες. Από την μια ένας ημίτρελος μεγαλομανής «πλανητάρχης», που προσπαθεί να διαλύσει την παγκόσμια οικονομία με απειλές και δασμούς, από την άλλη οι ιδιοκτήτες του ΝΒΑ που αποφάσισαν ξαφνικά (και ενώ δεν έχουν καν εγκρίνει το νέο expansion στο πρωτάθλημα τους) – να «επενδύσουν» στις ευρωπαϊκές αγορές. Μας το ανακοίνωσε άλλωστε σε συνέντευξη τύπου στην Νέα Υόρκη ο ίδιος ο κομισάριος του ΝΒΑ, Adam Silver. Από κοντά του και ο Γενικός γραμματέας της FIBA Ανδρέας Ζαγκλής, αλλά και ο Μαρκ Τέιτουμ (αναπληρωτής κομισάριος και CEO του NBA).
Η είδηση έπεσε σαν βόμβα και προφανώς απασχολεί από τότε όλους τους μπασκετικούς σε Ελλάδα και Ευρώπη. Προφανώς η ανακοίνωση σηματοδοτεί εξελίξεις, και δεν έγινε για να γίνει, ειδάλλως ΝΒΑ & FIBA θα εκτεθούν ανεπανόρθωτα. Και σίγουρα η Euroleague μαζί με την ELPA (το σωματείο των παικτών) και την EHCB (το σωματείο των προπονητών), που αντέδρασαν με ξεχωριστές δηλώσεις τους τις επόμενες ημέρες, έχουν πάρει πολύ σοβαρά αυτή την εξέλιξη. Τα δημοσιεύματα των επόμενων ημερών έκαναν αυτό που κάνουν συνήθως τα ελληνικά μέσα (με ομολογουμένως μεγάλη επιτυχία), σπέκουλα και ελάχιστοι στάθηκαν στο περιεχόμενο των όσων εκλέχθηκαν.
Τι μας είπαν λοιπόν τα «συνεταιράκια»; Συνοψίζω παρακάτω:
Adam Silver
- Ανακοίνωση συνεργασίας NBA – FIBA
Μαζί με τον Ανδρέα Ζαγκλή, ανακοίνωσαν την πρόθεση να προχωρήσουν στο επόμενο στάδιο διερεύνησης για τη δημιουργία νέου ευρωπαϊκού επαγγελματικού πρωταθλήματος μπάσκετ, με τη FIBA ως εταίρο. - Ηγετικό ρόλο στο project
Ο αναπληρωτής κομισάριος του NBA, Μαρκ Τέιτουμ, έχει αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο στο εγχείρημα, και εντός NBA αλλά και στο Δ.Σ. της FIBA. - Μακροχρόνια παρουσία στην Ευρώπη
Το NBA δραστηριοποιείται στην Ευρώπη εδώ και δεκαετίες, με αγώνες προετοιμασίας και κανονικής περιόδου, όπως τα πρόσφατα παιχνίδια στο Παρίσι. Στο πλαίσιο αυτό η συζήτηση για σύμπραξη είχε ξεκινήσει από την εποχή των Ντέιβιντ Στερν και Μπόρισλαβ Στάνκοβιτς. - Η Ευρώπη ως βασική αγορά
Υπογράμμισε ότι η Ευρώπη είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά μπάσκετ παγκοσμίως, με τεράστια βάση φιλάθλων και συνεχή ροή παικτών προς το NBA (15% των παικτών και 5 από τους 6 τελευταίους MVP είναι Ευρωπαίοι). - Κενό στην αξιοποίηση του ενδιαφέροντος
Επεσήμανε ότι υπάρχει αναντιστοιχία ανάμεσα στο ενδιαφέρον του κόσμου για το άθλημα και στην υφιστάμενη υποδομή/προσφορά επαγγελματικού μπάσκετ στην Ευρώπη. - Αντίληψη για τις ευρωπαϊκές ομάδες
Αναφέρθηκε στην ανάγκη να εξυπηρετηθεί καλύτερα ο ευρωπαίος φίλαθλος με ένα σύστημα που θα ενώνει τις κορυφαίες ομάδες υπό ένα βιώσιμο, ανταγωνιστικό μοντέλο. - Προσεκτική προσέγγιση
Τόνισε ότι δεν θέλουν να υπονομεύσουν τα εθνικά ή υπάρχοντα πρωταθλήματα, αλλά να προσφέρουν κάτι που θα τα συμπληρώνει ή θα λειτουργεί παράλληλα. - Ανταπόκριση της αγοράς
Τα πρώτα μηνύματα από media partners, χορηγούς και ομάδες ήταν θετικά, με μεγάλο ενθουσιασμό για μια τέτοια εξέλιξη. - Αναφορά στην Ελλάδα
Μίλησε θετικά για το ελληνικό μπάσκετ, αναγνωρίζοντας τη μακρά παράδοσή του και αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο συμμετοχής ελληνικών ομάδων στο νέο πρωτάθλημα.
Ανδρέας Ζαγκλής
- Ενίσχυση της συνεργασίας με το NBA
Τόνισε ότι η FIBA έχει μια μακρά και εποικοδομητική συνεργασία με το NBA, και η νέα πρωτοβουλία αποτελεί συνέχεια αυτής της σχέσης. Πρόκειται για ένα φυσικό επόμενο βήμα που εδράζεται σε αμοιβαία εμπιστοσύνη. - Ανάγκη για νέο επαγγελματικό επίπεδο στην Ευρώπη
Εξήγησε πως η Ευρώπη χρειάζεται μια νέα πλατφόρμα υψηλού επιπέδου, που θα δίνει περισσότερες ευκαιρίες στους συλλόγους, στους παίκτες και στους φιλάθλους. - Δεν τίθεται θέμα σύγκρουσης με τα εθνικά πρωταθλήματα
Διαβεβαίωσε πως στόχος δεν είναι η υποκατάσταση των εθνικών ή άλλων ευρωπαϊκών διοργανώσεων (όπως η Euroleague), <γέλια κοινού>, αλλά η προσθήκη ενός νέου εργαλείου στο οικοσύστημα του μπάσκετ. - Υποστήριξη από Εθνικές Ομοσπονδίες και Συλλόγους
Ανέφερε πως αρκετές εθνικές ομοσπονδίες και σωματεία έχουν ήδη δείξει ενδιαφέρον και θεωρούν ότι μια τέτοια πρωτοβουλία μπορεί να έχει μεγάλη αξία. - Ο ρόλος της FIBA ως ρυθμιστικού φορέα
Υπογράμμισε τη σημασία του να υπάρχει ένα ξεκάθαρο ρυθμιστικό πλαίσιο ώστε να εξασφαλιστεί ότι το νέο project θα λειτουργεί συμπληρωματικά με τις υπάρχουσες διοργανώσεις και θα προστατεύει το καλό του αθλήματος. <περισσότερα γέλια κοινού> - Αναφορά στην Ελλάδα
Ειδικά για την Ελλάδα, αναγνώρισε τη σπουδαία ιστορία και το επίπεδο των ελληνικών ομάδων, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο ένταξης ελληνικών συλλόγων στην προσπάθεια. - Έμφαση στη βιωσιμότητα και το μοντέλο ανάπτυξης
Μίλησε για ανάγκη σχεδιασμού ενός μοντέλου που να είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμο, με γνώμονα τη σωστή ανάπτυξη του αθλήματος σε όλα τα επίπεδα.
Τις όποιες φήμες περί δομής του νέου πρωταθλήματος, πόσες ομάδες, το ποιος θα συμμετέχει, αν θα δημιουργηθούν νέα franchises ή όχι και διάφορα άλλα σχετικά δεν νομίζω ότι αξίζει να ασχοληθούμε, γιατί ακόμη και οι ίδιοι οι δημιουργοί δεν το γνωρίζουν – το διερευνούν.
Σε συνέχεια όλων αυτών και ενώ υπήρχε προγραμματισμένη συνέλευση των μετόχων της Euroleague στις 7/4 οι κύριοι Ανδρέας Ζαγκλής, και ο Πρόεδρος της FIBA Europe, Χόρχε Γκαρμπαχόσα ζήτησαν να παραστούν και να παρουσιάσουν τις απόψεις τους για πιθανή συνεργασία όλων των ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένου του NBA, με στόχο το καλό του αθλήματος. Μετά το πέρας των συζητήσεων δεν ελήφθησαν οριστικές αποφάσεις, με τις ομάδες της Euroleague να τηρούν στάση αναμονής και να υπογραμμίζουν την ανάγκη για συλλογική προσέγγιση στις μελλοντικές συνεργασίες. Ταυτόχρονα κυκλοφόρησαν διάφορα δημοσιεύματα που αναφέρουν ότι από τις 11 ομάδες που έχουν κλειστά συμβόλαια συμμετοχής στην Euroleague μόνο 7 έχουν επιβεβαιώσει την ανανέωση τους, αφήνοντας υπόνοιες ότι Real Madrid & Barcelona δεν είναι μέσα σε αυτές.
Αυτά λοιπόν είναι τα δεδομένα και όπως καταλαβαίνετε δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια παρερμηνείας. Η FIBA έφερε το αμερικάνικο ιππικό και με το δέλεαρ των χρημάτων που υποτίθεται ότι θα επενδυθούν προσπαθεί να διαλύσει την Euroleague. Αν μάλιστα θέλουμε να γίνουμε και λίγο κακοί… η όλη φάση μοιάζει σαν payback για το σχίσμα της ULEB πίσω στο τρυφερό 2000 που είχαμε 2 πρωταθλήματα (Suproliga & ULEB). Μπράβο λοιπόν στον Ζαγκλή για το σχέδιο του, φαίνεται ότι το έχει μελετήσει καλά.
Τι σημαίνει τώρα αυτό για την Euroleague; Μάλλον προβλήματα. Γιατί, καλώς ή κακώς, μετά από 25 χρόνια δεν έχει κατορθώσει (και με σχεδόν μηδενικό εμπορικά ανταγωνισμό από την FIBA) να δημιουργήσει έσοδα για τα μέλη του, που θα τα πείσει ότι είναι προς το συμφέρον τους να παραμείνουν. Επιπροσθέτως, η νεόκοπη διοίκηση Bodiroga και Montejunas – η οποία και ήρθε ως αποτέλεσμα του «πραξικοπήματος» του αντί-ισπανικού μπλοκ (μέσα σε αυτό ήταν και οι ελληνικές ομάδες) που έφαγαν τον Ζόρντι Μπερτομέου – δεν έχει ούτε την εμπειρία ούτε και τις γνώσεις για να διαχειριστεί μια τέτοια κατάσταση.
Κακά τα ψέματα οι θέσεις αυτές χρειάζονται έμπειρους τεχνοκράτες και αν ο κος Μοντεγιούνας είχε μια προϋπηρεσία στην Zalgiris (η οποία βέβαια βασίζεται κυρίως στα έσοδα από την Zalgirio Arena, γήπεδο που της έφτιαξε o Δήμος του Κάουνας και της το παραχώρησε για χρήση) ο κος Bodiroga δεν έχει κάτι ιδιαίτερο στο βιογραφικό του, πέραν της αδιαμφισβήτητης ικανότητας του ως παίκτη και το γεγονός ότι είναι Σέρβος, Βάζελος (σύμφωνα με δήλωση του) και πρώην παίκτης της Barcelona. Με αυτά το πολύ πολύ να κερδίζεις φάουλ και βολές και σίγουρα όχι εταιρική ανάπτυξη και euros.
Όσο το σκέφτομαι τόσο περισσότερο πιστεύω ότι το Project Euroleague θυμίζει πολύ την ΕΕ:
| Euroleague | Ευρωπαϊκή Ένωση | |
| Σκοπός | Ενοποίηση των κορυφαίων ομάδων μπάσκετ σε ενιαίο elite πρωτάθλημα | Ενοποίηση κρατών για οικονομική, πολιτική, κοινωνική συνεργασία |
| Δομή | Κλειστή λίγκα με μετόχους–ομάδες (όχι απαραίτητα με κριτήρια meritocracy) | Πολυεθνικός οργανισμός με θεσμούς (ΕΚ, Επιτροπή, Συμβούλιο) |
| Δίκαιο | Συγκρούσεις με FIBA, αμφιλεγόμενη διακυβέρνηση | Συγκρούσεις με εθνικά κοινοβούλια, κυριαρχία Γερμανίας–Γαλλίας |
| Οικονομικά | Εξάρτηση από χορηγούς & τηλεοπτικά, περιορισμένα έσοδα για μικρότερες ομάδες | Ασύμμετρη ανάπτυξη, κρίση ευρωζώνης, ανισότητες Βορρά-Νότου |
| Συμμετοχή | Περιορισμένος ρόλος εθνικών πρωταθλημάτων & φιλάθλων | Έλλειμμα «δημοκρατικής νομιμοποίησης», απόσταση από τον πολίτη |
Και δεν είναι τυχαίο ότι μετά από αρκετές δεκαετίες λειτουργίας και των δύο αυτών ενώσεων έχουμε φτάσει στο σημείο της έντονης κριτικής. Ναι μεν είναι ό,τι καλύτερο έχουμε δημιουργήσει αλλά υπάρχουν πολλά προβλήματα ώστε να κριθούν εν τέλει ως επιτυχημένα μοντέλα. Η κριτική των δύο συστημάτων εστιάζει κυρίως στα ακόλουθα:
Euroleague
Κλειστό σύστημα → απουσία αγωνιστικής δικαιοσύνης στο σύστημα συμμετοχής
Αποτυχία να προσελκύσει ευρύ ευρωπαϊκό κοινό (εκτός από παραδοσιακές μπασκετικές χώρες) και το κοινό συγκεκριμένων ομάδων
Διοικητικά προβλήματα και απουσία ενιαίου μοντέλου οικονομικής βιωσιμότητας
Σύγκρουση με FIBA → πολυδιάσπαση αντί για ενότητα στο ευρωπαϊκό μπάσκετ
Ευρωπαϊκή Ένωση
Γραφειοκρατία και έλλειψη πολιτικής ένωσης
Ανισότητες μεταξύ κρατών-μελών (ευρωζώνη vs περιφέρεια, Βορράς vs Νότος)
Μεταναστευτική κρίση, Brexit, άνοδος εθνικισμού
Αδυναμία διαμόρφωσης ενιαίας φωνής σε κρίσιμα θέματα (άμυνα, εξωτερική πολιτική)
Γιατί “μάλλον απέτυχαν”;
Καλή πρόθεση, κακή υλοποίηση.
Δεν έπεισαν το ευρύ κοινό και δεν προσέλκυσαν αρκετό χρήμα για όλους.
Υπερβολική συγκέντρωση εξουσίας / ζητήματα διαφθοράς.
Αποτυχία να ενσωματώσουν “τους μικρούς”.
Τελειώνοντας όμως με τις αμπελοφιλοσοφίες, ακόμη και αν δεχθούμε ότι είναι ευκολότερο να διορθώσεις κάτι που υπολειτουργεί από το να φτιάξεις κάτι από την αρχή, πολύ φοβάμαι ότι το παράθυρο ευκαιρίας – ακόμη και για αυτό – πέταξε για το αγαπημένο μας πρωτάθλημα προ πολλού. Η απελπισία και οι σπασμωδικές κινήσεις της Euroleague με αποκορύφωμα το Final 4 στο Abu Dhabi και την πρόθεση των μετόχων, να πουλήσουν άμεσα ποσοστό του συνεταιρισμού στην BC Partners, ώστε να δημιουργήσουν κάποια έσοδα για τα μέλη τους είναι αποδοχή εμπορικής ήττας. Κανονικά όλοι όσοι ενεπλάκησαν για τόσα χρόνια με την δημιουργία του Euroleague Brand θα έπρεπε να διδάσκουν μαθήματα στα πανεπιστήμια σε επίδοξους marketing managers και GMs με τίτλο “Καν’ τα όλα λάθος! Και μετά βγες στην γύρα για μπαγιόκο»
Τα αμερικάνικα ντόλαρς έρχονται με φόρα αδέρφια και αν νομίζετε ότι δεν θα λακίσουν όλοι άμεσα είναι θέμα χρόνου να το κάνουν. Δεν ξέρω αν ως απόρροια αυτών όλων θα υπάρχει καλύτερο μέλλον για το ευρωπαϊκό μπάσκετ ούτε αν αυτό είναι για το καλό του Ολυμπιακού μας. Και πιο συγκεκριμένα είναι αρκετά αμφίβολο αν το ΝΒΑ θα ήθελε να έχει στην διοργάνωση του ομάδες με την τοξικότητα και τα βίαια επεισόδια που παράγουν οι δικές μας, οι σέρβικες ακόμη και οι τούρκικες ομάδες. Δεν ξέρω αν το εγχείρημα του ΝΒΑ είναι καν ρεαλιστικό (ειδικά αν όντως οραματίζεται δημιουργία ευρωπαϊκών Franchises τύπου Man City Ballers, PSG Elevators, Ajax Smokers και Rome Gladiators). Το μόνο που ξέρω είναι ότι, είτε έτσι – είτε αλλιώς, η FIBA θα πάρει την εκδίκηση της και θα ξαναγίνει relevant μετά 25 χρόνια. Και σίγουρα για τα επόμενα χρόνια θα ζήσουμε μπασκετικές τεκτονικές αλλαγές, που θα κάνουν ακόμη και τον Τραμπ να σκέφτεται «ρε τους μπαγάσες αυτοί τα κάνουν χειρότερα ακόμη και από εμένα».
Υ.Γ.: Για τα Play Off της Euroleague θα τα πούμε από εβδομάδα.
