Zalgiris 2022-2023: A new dawn/ Where do we go from here?

Χαίρετε, χαίρετε! Καλή αγωνιστική χρονιά να έχουμε και καλό μήνα! Εν όψει της 2ης αγωνιστικής της νέας Euroleague θα επιχειρήσουμε, να σκιαγραφήσουμε το προφίλ της φετινής Zalgiris, η οποία προχώρησε σε αρκετές αλλαγές τόσο σε προπονητικό επιτελείο όσο και σε roster. Ώρα για ταξίδι στην παγερή Λιθουανία, λίγο πριν ριχθεί στην πολύ απαιτητική μάχη με τον Ολυμπιακό.

Οι λόγοι της περσινής κατάρρευσης

Μετά την κακή περσινή χρονιά που βίωσε σε όλα τα επίπεδα η χρόνια πρωταθλήτρια της LKL, ήταν επόμενο να παρθούν σημαντικές αποφάσεις, προκειμένου να επανέλθει σε τροχιά ανταγωνισμού. Η απόλυση του Schiller υπό μη ξεκάθαρο υπόβαθρο λογικής, η αγωνιστική αστάθεια καθ’ όλη την διάρκεια της season, η πρόσληψη του Zdovc που δεν λειτούργησε σε βάθος χρόνου, σε συνδυασμό με την μέτρια στελέχωση δημιούργησαν ένα τείχος, στο οποίο η λιθουανική ομάδα όδευε με συνεχώς αναπτυσσόμενη ταχύτητα, δίχως επιστροφή.

Οι συνεχείς αλλαγές στο δυναμικό των παικτών ουδέποτε άλλαξαν ριζικά την κατάσταση. Με την πρόωρη αποχώρηση του Emanuel Mudiay και την φανερά ελλιπή σε όρους αθλητικότητας και two way χαρακτήρα περιφερειακή γραμμή τα προβλήματα είχαν ξεκινήσει νωρίς. Αυτά, σε συνδυασμό με την εξίσου ευάλωτη δεύτερη γραμμή άμυνας, «πλήγωσε» την προστασία του καλαθιού της και την ασφάλεια του αμυντικού rebound, με αποτέλεσμα το BLK% (block percentage) να φτάνει μόλις το 4.9% και (15η θέση) και το DRB% (defensive rebounding percentage) το 63.6% (τελευταία θέση). Διόλου τυχαία οι Λιθουανοί κατατάχθηκαν πρώτοι στο DRAT με 117.2 πόντους παθητικό και 12οι στο ORAT με 107.2 πόντους ενεργητικό.

Σε συνέχεια αυτών έπονται τα ποσοστά των αντιπάλων τους σε TS% με 58.6% με και eFG% με 55.6%, που ήταν τω όντι άσχημα, δίνοντας τους την 13η και 14η θέση αντίστοιχα, αποτελώντας παράλληλα ένα από τα πιο low pace σύνολα της Euroleague παρέα με Zenit και Ερυθρό Αστέρα στις 67.2 κατοχές.

Στην επίθεση η κατάσταση ήταν καλύτερη μεν, αλλά όχι επαρκής. Η φιλοσοφία του Zdovc βασιζόταν σημαντικά σε εκτελέσεις μισού γηπέδου, για καλύτερο έλεγχο του ρυθμού και ισορροπημένες σε ανάπτυξη δράσεις. τόσο για τους shooters όσο και για τους παίκτες, που εμπλέκονταν σε 2-2 ή 3-3 συνεργασίες (κεντρικά ball screens και πλάγια). Λόγω της παρουσίας των Ulanovas, Lauvergne η κύρια ιδέα ήταν η εισαγωγική πάσα σε high/mid post, ώστε να δημιουργηθούν γωνίες πάσας και συνθήκες για close out επίθεση ή drive ‘n’ kicks. Στατιστικά κατέλαβαν την 12η θέση στο ORAT με 107.2 πόντους ενεργητικό.

Αποτέλεσμα των ανωτέρω ήταν η τελευταία θέση (!) στην Euroleague με ρεκόρ 8-20 (ισοβάθμισε με την επίσης απογοητευτική στον 2ο γύρο ASVEL) και ο αποκλεισμός στους ημιτελικούς από την μετέπειτα πρωταθλήτρια Lietkabelis με 3-1. Έτσι, τον περασμένο Απρίλιο ο Kazis Maksvytis συμφώνησε για συμβόλαιο διάρκειας 2+1 ετών, με τους Tautvydas Sabonis και Evaldas Berzininkaitis να παραμένουν στο επιτελείο της ομάδας.

Στο δρόμο της ανασύνταξης

Όπως αναμενόταν, οι αλλαγές στο roster ήταν αρκετές και σημαντικές. Αναφερόμενος συνοπτικά σε εκείνους, που θα αναλάβουν βασικό ρόλο στο υπάρχον roster, o Keenan Evans θα αποτελέσει τον βασικό χειριστή των Λιθουανών (αρκετά καλή χρονιά ως rookie στην προβληματική περσινή Maccabi), o Tomas Dimsa θα αποτελέσει τον αντικαταστάτη του Arturas Milaknis, ο Kevarrious Hayes τον εξαιρετικό πέρσι Josh Nebo, ενώ αποκτήθηκαν, επίσης, οι Igor Brazdeikis (έμεινε ελεύθερος από τους Orlando Magic), Roland Smits (έμεινε ελεύθερος από την Barcelona), Arnas Butkevicius από την Rytas Vilnius, δίνοντας βάθος στην γραμμή των forwards, παρά την φυγή του JoffreyLauvergne, αποκτώντας ακόμα τον seven footer Birutis.

Το κύριο ερώτημα που προκύπτει είναι τι στόχος θα τεθεί στην Euroleague. Χώρος και χρόνος σε νεαρούς, όπως οι Giedratis, Birutis, Lukosiunas δίπλα στους πιο έμπειρους; Μάχη για την καλύτερη δυνατή θέση στην κατάταξη; Η εικόνα της Zalgiris στο γήπεδο θα δώσει τις σχετικές απαντήσεις. Το depth chart της για την νέα χρονιά είναι ως εξής:

Guards: Keenan Evans, Lukas Lekavicius, Mantas Kalnietis, Tomas Dimsa, Dovydas Giedratis, Karolis Lukosiunas, Liutauras Lelevicius

Forwards: Ignas Brazdeikis, Edgaras Ulanovas, Arnas Butkevicius, Roland Smits, Tyler Cavanaugh

Centers: Kevarrius Hayes, Laurynas Birutis, Motiejus Krivas

Δείγματα αγωνιστικής κατεύθυνσης

Αν και είναι πολύ νωρίς για συμπεράσματα, οφείλουμε να δώσουμε προσοχή στα σημεία, που, κατά την γνώμη μας, θα αποτελέσουν είτε σταθερές είτε ορισμένες μόνο τακτικές επιλογές για την Zalgiris, όσο θα κυλά η αγωνιστική χρονιά σε LKL και Euroleague. Ας κοιτάξουμε πιο στοχευμένα, σε αυτά που έχουν παρουσιάσει μέχρι στιγμής οι «πράσινοι» του Kaunas.

Η βασική αμυντική λογική αφορά «man to man» προσέγγιση και σε off screen δράσεις «σκιά», δηλαδή ο αμυντικός του παίκτη που κινείται γύρω από screens, ακολουθεί δυναμικά, αφήνοντας ελάχιστο χώρο στον επιτιθέμενο. Κατά την διάρκεια των αντίπαλων plays η απόσταση των αμυντικών από τους παίκτες τους είναι σε απόσταση μίας πάσας στις 90° και δύο αντίστοιχα από τον παίκτη της γωνίας στην weakside.

Παράλληλα, το συνεπές αμυντικό transition αποτελεί ζητούμενο, κάτι που ενισχύεται από την διάθεση για αξιοποίηση της post up παρουσίας των Ulanovas, Birutis, Smits τόσο σε πρώτο όσο και σε δεύτερο χρόνο στην επίθεση. Η τάση της εισαγωγικής πάσας στα σημεία του mid κυρίως post και την νοητή προέκταση αυτού οδηγεί σε τοποθετήσεις των υπολοίπων, οι οποίες ευνοούν τις ταχείς και έγκαιρες επιστροφές στην άμυνα, δίχως το roster να βρίθει εκρηκτικότητας στο σύνολό του.

Στα κεντρικά και πλάγια ball screens δείχνει προτίμηση σε hedge out και show & recover τακτική, ώστε να «βγάλει» την μπάλα από τα χέρια του εκάστοτε χειριστή, προσπαθώντας να ελέγξει την κίνησή της σε πρώτο χρόνο (θα είναι καθοριστικός ο ρόλος του Hayes), ενώ ενεργοποιείται άμυνα αλλαγών στα τελευταία 7 δευτερόλεπτα της αντίπαλης κατοχής. Εντούτοις, σε όρους ομαδικής άμυνας θα χρειαστούν εργατοώρες και χρόνος, κυρίως σε ταχύτητα αντιδράσεων και συγχρονισμό περιστροφών. Πιθανότατα αυτές οι επιλογές να αποτελούν μονόδρομο για μία ομάδα, που στερείται ύψους και αμυντικογενών παικτών στο backcourt, αλλά σε βάθος χρόνου θα χρειαστεί ομαδική αναβάθμιση, ώστε να μιλάμε για ουσιώδη βελτίωση στην αμυντική συμπεριφορά.

Σε συνθήκες post entries ο coach Maksvytis – ανάλογα με τον αντίπαλο που καλείται να αντιμετωπίσει – προτιμά άμυνα 3/4 ή 4/4 από τον αμυνόμενο της δεύτερης γραμμής σε συνδυασμό με βοήθεια από baseline ή helpside, θέλοντας έτσι να αποτρέψει συνθήκες για score στο mismatch, όταν έχει προηγηθεί αλλαγή στο μαρκάρισμα.

Επιθετικά, αυτό που παρατηρείται μέχρι στιγμής, είναι επίθεση με ορισμένες αρχές της Drag offense. Λόγου χάριν, αντίθετη και διαγώνια κίνηση των ψηλών μεταξύ τους από low post στα slots της περιφέρειας και τούμπαλιν μετά το screen στην μπάλα, drive ‘n’ kick και αντικατάσταση για την διατήρηση του spacing είναι ορισμένες αρχές αυτής της επιθετικής φιλοσοφίας. Επιπλέον, είναι εμφανής η σημασία που δίνεται στην ροή του ball movement, σε συνδυασμό με την close out επίθεση. Ο coach Maksvytis φαίνεται να πιστεύει αρκετά στην σημασία της διαρκούς κυκλοφορίας μπάλας και της επιπλέον πάσας (συνήθως γίνεται από το φτερό στην διπλανή γωνία), προκειμένου να αξιοποιείται ο κάθε χώρος στο επιθετικό μισό, μετακινώντας τακτικά την άμυνα.

Προς επίρρωση αυτού ας αναφέρουμε ορισμένα παραδείγματα. Η Parma υπό τις οδηγίες του Λιθουανού προπονητή τα 2 τελευταία χρόνια διέθετε έναν από τους υψηλότερους δείκτες AST% στην VTB, με 73.6% την σεζόν 2020-2021 και 70.2% την σεζόν 2021-2022 (στατιστικό που δείχνει τι ποσοστό καλαθιών συνολικά προέρχεται από assist). Λίγο πριν στην Neptunas από το χαμηλότερο AST% της LKL στο 62.5% την σεζόν 2017-2018, ο δείκτης ανέβηκε στο 65.6% – 3η θέση στην σχετική λίστα το 2018-2019. Ενδεικτικά ο μέσος όρος του συγκεκριμένου δείκτη στην Euroleague της περασμένης σεζόν ανερχόταν στο 59% και της προπέρσινης στο 62.2%.

Σε συνθήκες επιθετικού transition η ομάδα του ανά διαστήματα επιτίθεται στα πρώτα 7-8 δευτερόλεπτα (early offense συνθήκες), προσπαθώντας να «χτυπήσει» το αμυντικό transition του αντιπάλου, με τους Brazdeikis, Ulanovas, Butkevicius.

Μέσω διάταξης 4 out – 1 in και 5 out οι ball screen συνεργασίες περιέχουν double ball screen για τους Evans, Lekavicius, που καταλήγει σε pick ‘n’ pop για τους Smits, Cavanaugh, roll του Hayes, short roll του Birutis μέχρι το σημείο του high post για πιθανή πάσα στο τρίποντο ή dive για lay up του ψηλού. Επιπροσθέτως, υπάρχει και επιλογή roll ‘n’ replace με shooter (ανάμειξη τρίτου παίκτη στο ball screen, που ανεβαίνει στην περιφέρεια ταυτόχρονα με το dive του screener), για καλύτερη οπτική επαφή του χειριστή με την weakside.

Κλείνοντας, η Zalgiris εισέρχεται στην νέα χρονιά, δίνοντας χώρο σε ντόπιους αθλητές κατά βάσιν, κινούμενη οριοθετημένα στους ξένους, δίχως να αναλώνεται σε οικονομικές υπερβάσεις. Η πορεία της εντός της χρονιάς αναμένεται με ενδιαφέρον, καθώς το επίπεδο ανταγωνισμού έχει ανέβει σημαντικά, ακόμα και στις θέσεις που πιθανότατα θα κυμανθεί η λιθουανική ομάδα (10η – 14η).