Στις 13 Μαρτίου του 2015, ένα ανθρώπινο τείχος δέκα χιλιάδων ψυχών σχηματίστηκε γύρω από το παρκέ του Mediolanum Forum για να αποδώσει τιμές σε έναν από τους μεγαλύτερους που φόρεσαν την κόκκινη εμφάνιση της Olimpia. Η φανέλα με το νούμερο 8 ανέβηκε για πάντα στην οροφή του ιστορικού γηπέδου, δίνοντας την ευκαιρία στον μοναδικό πλέον κάτοχο της να δώσει το στίγμα της διαδρομής του:
«Είμαι αρκετά ευφυής για να καταλάβω ότι η φανέλα μου αποσύρεται όχι εξαιτίας μου αλλά λόγω των συμπαικτών μου. Χωρίς τον κόουτς Πίτερσον, χωρίς τον Μενεγκίν, χωρίς τον Μάκαντου, δεν θα μπορούσα να κάνω τίποτα. Είχα ένα ρόλο και τον έπαιξα καλά, απλά ήμουν ο πλέι μέικερ και τα φώτα έπεφταν πάνω μου. Δεν ξέρω πόσες αγκωνιές έχω φάει από τον Μενεγκίν και τον Μάκαντου. Είχαν και αυτοί ένα ρόλο να παίξουν. Είμαι περήφανος, είμαι χαρούμενος αλλά δεν έχω καμία αμφιβολία ότι μόνος μου δεν θα έκανα ούτε ένα βήμα προς αυτή την αναγνώριση. Χωρίς τους συμπαίκτες μου είμαι ένα τίποτα».
Για τους νεότερους, ο Μάικ Ντ’Αντόνι είναι ένας προπονητής του NBA. Για όλους τους υπόλοιπους που παρακολουθούσαν μπάσκετ την δεκαετία του ’80, ο Μάικ είναι ο παίχτης σύμβολο της Olimpia Milano, της λεγόμενης «24ης ομάδας του NBA».
Το χτίσιμο της κόκκινης αρμάδας ξεκίνησε το 1977, η Olimpia (Cinzano) Milano έχει επιστρέψει από την Α2 και ο πρόεδρος Αντόλφο Μπογκοντσέλι διοργανώνει ένα φιλικό παιχνίδι με την Ελβετική Λουγκάνο για να δοκιμάσει έναν νεαρό Ιταλοαμερικάνο. Το παιχνίδι ξεκινά και ο αντίπαλος πλέι μέικερ δεν μπορεί να περάσει το κέντρο του γηπέδου, καθώς ο Ντ’Αντόνι του κλέβει δέκα φορές την μπάλα. Μετά από πέντε λεπτά ο πρόεδρος Μπογκοντσέλι δίνει το πράσινο φως για να ολοκληρωθεί η μεταγραφή.
Η εποχή Ντ’Αντόνι δεν ξεκινά με τις καλύτερες προϋποθέσεις, καθώς στα μάτια των οπαδών της Olimpia το μόνο ενδιαφέρον στοιχείο του νέου αποκτήματος είναι η καταγωγή του. Οι ομάδες της εποχής χτένιζαν την αγορά για παιδιά με ιταλικές ρίζες για να τους χρησιμοποιήσουν στο μέλλον ως γηγενείς. Οι πρώτοι αγώνες δεν ενθουσιάζουν κανέναν. Ο Ιταλοαμερικάνος πλέι μέικερ είναι καλός αμυντικός, πασάρει σωστά αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι ο παίκτης που θα μαγέψει την απαιτητική εξέδρα.
Το κλίμα θα αλλάξει εξαιτίας ενός τοπικού ντέρμπι απέναντι στην Xerox Milano, τον Ιανουάριο του 1978. Ο Ντ’Αντόνι θα οδηγήσει την Olimpia στη νίκη με σκορ 105 – 95 βγάζοντας στο παρκέ τις αρετές που τον χαρακτήριζαν: Ευφυία, σωστές αποφάσεις και κλεψίματα. Πολλά κλεψίματα.
Το τέλος της σεζόν θα βρει την Cinzano Milano να τερματίζει στην έκτη θέση του πρωταθλήματος, με τον Ντ’Αντόνι να είναι πρώτος στα κλεψίματα. Ο επόμενος προπονητής της ομάδας θα δει στο πρόσωπο του τα χαρακτηριστικά που ψάχνει και θα του ανανεώσει το συμβόλαιο. Το όνομα του προπονητή; Νταν Πίτερσον.
«Το πρώτο πράγμα που έκανα όταν ανέλαβα την Olimpia ήταν να ανανεώσω τον Μάικ. Είχα δει από πρώτο χέρι τι μπορούσε να κάνει όταν ήμουν προπονητής της Βίρτους Μπολόνια. Ο Μάικ είχε σταματήσει τον καλύτερο μας παίκτη και μας είχε κόψει στα δύο με την ικανότητα του στην οργάνωση, τα κλεψίματα και την ηγετική παρουσία του. Ήταν ο τύπος που πάνω του ήθελα να χτίσω την ομάδα μου».
Η επιθυμία του Πίτερσον θα γίνει πραγματικότητα, ο Ντ’Αντόνι θα παραμείνει κάτοικος Λομβαρδίας και στα χέρια του Αμερικανού κόουτς θα προσθέσει στοιχεία που θα εκτοξεύσουν το παιχνίδι του. Θα γίνει η προέκταση του προπονητή στο παρκέ, το χάρισμα του να διαβάζει το γήπεδο και οι αποφάσεις του θα αναδείξουν το ταλέντο των συμπαικτών του. Δεν ήταν ποτέ ο μεγάλος σκόρερ, αλλά ήταν σκόρερ μεγάλων σουτ.
Ο Νταν Πίτερσον είχε σχεδιάσει την επίθεση της Olimpia με τέτοιο τρόπο ώστε ο Ντ’Αντόνι να μην χρειάζεται να δείξει με τα χέρια του ή να φωνάξει το σύστημα που θα έπαιζαν, αλλά να το υποδεικνύει με διάφορους «αυτοματισμούς» όπως χαρακτηριστικά έχει δηλώσει ο Αμερικανός προπονητής. Εισήγαγε το πικ εν ρολ για να εκμεταλλευτεί την ικανότητα του στον χειρισμό και την πάσα, ενώ στο αμυντικό κομμάτι έχτισε μια άμυνα zone press 1-3-1 στο μισό γήπεδο που οδηγούσε στις παγίδες σήμα κατατεθέν του Ντ’Αντόνι.
Η κίνηση που άλλαξε τις ισορροπίες στο ευρωπαϊκό μπάσκετ έλαβε μέρος το 1982. Ο Ντίνο Μενεγκίν, έχοντας πατήσει πλέον τα 32, μετά από 15 σεζόν και 19 τίτλους με την Βαρέζε φόρεσε την κόκκινη φανέλα της Olimpia που πλέον ονομάζονταν Billy Milano. Η διοίκηση της Ιστορικής Ignis θεώρησε ότι ο γίγαντας των Δολομιτικών Άλπεων είχε πάρει τον δρόμο της αγωνιστικής παρακμής, δίνοντας την ευκαιρία στον Ντ’Αντόνι να αποκτήσει τον σύντροφό που μαζί του θα έδινε τις μεγαλύτερες μάχες της καριέρας του. Στην σκιά της μεταγραφής Μενεγκίν ένα ακόμη σημαντικό γρανάζι προστίθεται στην μηχανή του κόουτς Πίτερσον, ο «τοξοβόλος» της Γκορίτσια ονόματι Ρομπέρτο Πρέμιερ.
Η σεζόν ’81-’82 θα ξεκινήσει με το αριστερό για την Billy, καθώς ο Μενεγκίν θα τραυματιστεί και αυτό έχει τεράστια επίπτωση στην δυναμική της ομάδας. Το οικοσύστημα του ιταλικού πρωταθλήματος δεν αφήνει κανένα περιθώριο σε όσους δεν μπορούν να ακολουθήσουν τον ρυθμό του, με ομάδες όπως η Σκαβολίνι να πρωταγωνιστούν στο μεταγραφικό παζάρι. Ο σύλλογος του Πέζαρο είχε κάνει σημαντικές επενδύσεις, με την προσθήκη του Ντράγκαν Κιτσάνοβιτς να ξεχωρίζει.
Ο πρώτος γύρος ήταν εφιαλτικός, με πολλές ήττες, αρκετές από τις οποίες με βαρύ σκορ. Με την επιστροφή του Μενεγκίν και την εξαιρετική απόδοση του Ντ’Αντόνι, η Olimpia κερδίζει το χαμένο έδαφος τερματίζοντας στην τρίτη θέση της κανονικής περιόδου. Στα playoff θα αντιμετωπίσει την Μπρέσια και στη συνέχεια την ισχυρή Τορίνο, ανατρέποντας το πλεονέκτημα έδρας. Η συμμετοχή στους τελικούς του πρωταθλήματος του 1982 ήταν γεγονός για την ομάδα του κόουτς Πίτερσον. Το 1979 η Olimpia είχε φτάσει ξανά στους τελικούς, αλλά η Βίρτους του Κρέζιμιρ Τσόσιτς αποδείχθηκε ανυπέρβλητο εμπόδιο για τους Λομβαρδούς.
Το πρώτο παιχνίδι θα διεξαχθεί στις 2 Μαϊου του 1982 στο Πέζαρο. Η Σκαβολίνι έχει στον πάγκο της τον Πέταρ Σκάνζι και στο παρκέ μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα του ευρωπαϊκού μπάσκετ, όπως οι Κιτσάνοβιτς και Μανίφικο. Στο παιχνίδι της κανονικής περιόδου η Olimpia είχε συντριβεί με διαφορά 45 πόντων (110 – 65), αποτέλεσμα που είχε αφήσει το αποτύπωμα του στην ομάδα του Μιλάνου. Οδηγούμενοι από έναν μαγικό Ντ’Αντόνι οι παίκτες του Πίτερσον θα κυριαρχήσουν από το πρώτο έως το τελευταίο λεπτό επικρατώντας τελικά με 83 – 86.
Τρεις μέρες αργότερα, πάνω από δέκα χιλιάδες θεατές γέμισαν το Παλατσόνε του Σαν Σίρο για να δουν το δεύτερο τελικό. Η Olimpia (Billy) ήταν μερικά αγωνιστικά λεπτά μακριά από το πρωτάθλημα, το κλίμα ήταν πανηγυρικό αλλά η Σκαβολίνι δεν είχε πάει στο Μιλάνο για τουρισμό. Ο Πέταρ Σκάνζι αποφάσισε να κρατήσει τον Κιτσάνοβιτς στον πάγκο κατά τη διάρκεια του πρώτου ημιχρόνου, προσπαθώντας να κερδίσει το παιχνίδι στο δεύτερο ημίχρονο που η Billy θα ήταν κουρασμένη. Η τακτική του Κροάτη προπονητή αποδείχτηκε ορθή, καθώς μόλις στο τέλος του πρώτου ημιχρόνου η Billy κατάφερε να χτίσει μια μικρή διαφορά. Στο δεύτερο ημίχρονο τα πράγματα άλλαξαν, καθώς ο Κιτσάνοβιτς άρχισε να σκοράρει κατά ριπάς, μετατρέποντας το 40 – 32 σε 43 – 44, με την Σκαβολίνι να παραμένει μπροστά με σκορ 67 – 70 τέσσερα λεπτά πριν την λήξη. Ένα καλάθι του Μποζέλι διαμορφώνει το 69 – 70. Στην επόμενη φάση ο Κιτσάνοβιτς θα προσπαθήσει να τροφοδοτήσει τον Ρούζβελτ Μπούι στο χαμηλό ποστ, μα ο Ντ’Αντόνι έχει αποφασίσει να κλείσει την όμορφη βραδιά. Κλέψιμο και αιφνιδιασμός που σταματά με αντιαθλητικό φάουλ. Από τη γραμμή της φιλανθρωπίας διαμορφώνει το 71 – 70. Άμεση απάντηση από τον Κιτσάνοβιτς που δίνει ξανά το προβάδισμα στο Πέζαρο για έναν πόντο. Θα ακολουθήσουν εκατέρωθεν χαμένες επιθέσεις έως το χρονόμετρο να φτάσει 50 δευτερόλεπτα πριν το τέλος. Ο Μάικ θα πασάρει στον Μενεγκίν που κλείνεται στο χαμηλό ποστ και επιστρέφει την μπάλα στον Ιταλοαμερικάνο. Σουτ από την περιφέρεια και καλάθι που σημαίνει πρωτάθλημα για την Olimpia.
Ο Ντ’Αντόνι πλέον θεωρείται το πιο λαμπρό μυαλό του ιταλικού μπάσκετ, η ικανότητα του μέσα από το πικ ν ρολ είναι ανεπανάληπτη. Έχει μεγαλώσει και αυτό φαίνεται στα μάτια των αντιπάλων του. Η ποιότητα των επιλογών, η αίσθηση του παιχνιδιού και η πνευματική σκληράδα του δίνουν απίστευτη αυτοπεποίθηση στις στιγμές που η μπάλα ζυγίζει εκατό κιλά.
Το 1985 θα αποκτήσει ιταλικό διαβατήριο, δίνοντας την ευκαιρία στον Πίτερσον να χτίσει την ομάδα των ονείρων του, που θα χαρακτηριστεί από τους Ευρωπαίους φίλους του μπάσκετ ως η 24η ομάδα του NBA. Η χρονιά ορόσημο στην ιστορία της Olimpia είναι η σεζόν 1986 – 1987. Η χρονιά του Triple Crown.
Στο Μιλάνο θα αφιχθεί μετά από δεκατρία χρόνια στο NBA o Μπόμπ Μάκαντου, ένας συγκλονιστικός φόργουορντ ύψους 2.06 που μαζί με τον Μενεγκίν θα μετατρέψει την ρακέτα της Olimpia σε πραγματικό ναρκοπέδιο. Δίπλα τους υπάρχει ο Ρομπέρτο Πρέμιερ και ένας πολλά υποσχόμενος 22χρονος ονόματι Κεν Μπάρλοου. Το ρόστερ συμπληρώνουν οι Βιτόριο Γκαλινάρι, Φάουστο Μπάρνια, Φράνκο Μποζέλι και Ρικάρντο Πίτις. Ο χορηγός της ομάδας έχει αλλάξει, με την Tracer (Phillips) να παίρνει την θέση της Simac.
Ο πρώτος τίτλος της σεζόν είναι το κύπελλο Ιταλίας. Η Tracer έχει αποκλείσει κατά σειρά τις Κρεμόνα, Παβία, Καντού και Ρέτζιο Εμίλια. Ο τελικός θα διεξαχθεί στις 26 Μαρτίου του 1987 στη Μπολόνια, με αντίπαλο την Σκαβολίνι Πέζαρο. Η Tracer θα επικρατήσει με σκορ 95 – 93 με τον Μάκαντου να σκοράρει 29 πόντους και τον Μπάρλοου να έχει 20. Ο πρώτος τίτλος της σεζόν είναι γεγονός, αλλά το μυαλό όλων στην πρωτεύουσα της Λομβαρδίας είναι στο Κύπελλο Πρωταθλητριών.
Η Tracer είναι φαβορί αλλά ο δρόμος προς τον τίτλο ήταν οτιδήποτε άλλο παρά εύκολος. Το σύστημα διεξαγωγής είναι τουλάχιστον παράξενο και προβλέπει δύο γύρους νοκ άουτ και στη συνέχεια όμιλο έξι ομάδων με διπλές αναμετρήσεις από τον οποίο θα προκύψουν οι δυο φιναλίστ. Ο πρώτος αντίπαλος είναι το Εδιμβούργο με την Tracer να προκρίνεται παρά το ισόπαλο αποτέλεσμα του πρώτου αγώνα.
Στον δεύτερο γύρο τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά, με τον Άρη του Νίκου Γκάλη να είναι έτοιμος για την υπέρβαση. Ο αγώνας στην Θεσσαλονίκη είναι εφιαλτικός, με τον γκάνγκστερ να πυροβολεί ασταμάτητα σκοράροντας 44 πόντους. Τελικό σκορ 98 – 67 και όλα έδειχναν να έχουν τελειώσει για την ομάδα του Μιλάνου. Αυτό που συνέβη στον επαναληπτικό του Παλατρουσάρντι ήταν απλά ένα θαύμα στα χρονικά των ευρωπαϊκών διοργανώσεων. Ο Ντ’Αντόνι θα κρατήσει τον Νικ στους 16 πόντους, ενώ οι Μάκαντου, Πρέμιερ και Μενεγκίν θα οδηγήσουν την επίθεση. Πόντο με πόντο η Tracer θα φτάσει στο +34, με την εικόνα του Ντ’Αντόνι που ντριπλάρει ανάμεσα στους παίκτες του Άρη αποφεύγοντας τα φάουλ να έχει μείνει χαραγμένη στο μυαλό των οπαδών της Olimpia.
Στον όμιλο των ημιτελικών υπάρχουν έξι ομάδες με τις δύο πρώτες να κερδίζουν τα εισιτήρια για τον μεγάλο τελικό. Η Tracer και η Μακάμπι Τελ Αβίβ παίρνουν την πρόκριση με ρεκόρ 7 – 3.
Ο τελικός θα διεξαχθεί στη Λωζάνη στις 2 Απριλίου του 1987. Ο αγώνας είναι απόλυτα ισορροπημένος, με την Μακάμπι να προηγείται με τρεις πόντους στο ημίχρονο. Στην επανάληψη η Tracer θα καταφέρει να αντιστρέψει την κατάσταση και να προηγηθεί με έξι πόντους λίγα λεπτά πριν τη λήξη. Το τελευταίο λεπτό της αναμέτρησης δεν είναι κατάλληλο για καρδιακούς. Δίχως τον Ντ’Αντόνι που έχει αποβληθεί με πέντε φάουλ , η ομάδα του Πίτερσον προσπαθεί να κρατηθεί μπροστά στο σκορ. Ο Μενεγκίν αστοχεί και η Μακάμπι έχει 28 δευτερόλεπτα για να ισοφαρίσει ή να κερδίσει τον τελικό. Η επίθεση δεν είναι η ιδανική για τους Ισραηλινούς, με τον Τζάμσι να αναγκάζεται σε ένα μακρινό σουτ που δεν έχει καμία τύχη. Τελικό σκορ 71-69, η Olimpia είναι για δεύτερη φορά στην ιστορία της πρωταθλήτρια Ευρώπης.
Η χρονιά θα ολοκληρωθεί ιδανικά για τους Λομβαρδούς με την κατάκτηση του τρίτου συνεχόμενου πρωταθλήματος. Αντίπαλος τους η Καζέρτα των Όσκαρ Σμίθ και Νάντο Τζεντίλε, με την Tracer να κερδίζει τους τελικούς με σκορ 3-0.
Το 1990, μετά από δεκατρείς σεζόν με την κόκκινη φανέλα ο Ντ’Αντόνι θα κρεμάσει τα παπούτσια του. Είναι ο πρώτος σκόρερ στην ιστορία της Olimpia (5573), πρώτος σε ασίστ (1138), πρώτος σε κλεψίματα (1466) και φυσικά ρέκορντμαν συμμετοχών (455). Κέρδισε δυο Κύπελλα Πρωταθλητριών, πέντε Πρωταθλήματα Ιταλίας, δύο Κύπελλα Ιταλίας, ένα κύπελλο Κόρατς και ένα κύπελλο Ιντερκοντινένταλ.
Η φυσική του ροπή να ελέγχει και να ηγείται των ομάδων του δεν του άφησαν πολλές επιλογές για την συνέχεια της καριέρας του. Ο άνθρωπος που «χωρίς τους συμπαίκτες του» δεν θα ήταν τίποτα, έγινε δίχως να αλλάξει την κοσμοθεωρία του φορέας του καινούργιου, του καινοτόμου, οδηγώντας το άθλημα που αγαπάμε στη μορφή που παίζεται σήμερα. Το παρκέ του μπάσκετ είναι ένα οικοσύστημα που όμοιο του δεν υπάρχει.
Ένας κόσμος που τριάντα χρόνια αγωνιστικής εξέλιξης μπορούν να χωρέσουν σε εφτά δευτερόλεπτα. Μερικές φορές ακόμη και σε λιγότερα..
https://www.euroleague.net/news/i/aoa6odf4o35dp4wf/101-greats-mike-d-antoni
https://en.wikipedia.org/wiki/Mike_D%27Antoni
https://www.museodelbasket-milano.it/leggi.php?s=&idcontenuti=133
https://www.museodelbasket-milano.it/leggi.php?s=&idcontenuti=360
