Έχοντας μπει πλέον στον δεύτερο γύρο της φετινής Euroleague, είναι μια καλή ευκαιρία να επαναλάβουμε αυτό που κάναμε πέρυσι στα μισά (εν μέρει) και μετά την ολοκλήρωση της σαιζόν για να διερευνήσουμε μέσα από στατιστικούς δείκτες τι συμβαίνει φέτος με το αγαπημένο μας άθλημα, στο κορυφαίο Ευρωπαϊκό επίπεδο. Θα χρησιμοποιήσουμε όπως και την τελευταία φορά το στατιστικό εργαλείο της γραμμικής παλινδρόμησης στο ποσοστό νικών των ομάδων (win%) για να δούμε αν το καθορίζει περισσότερο η επιθετική ή η αμυντική επίδοση των ομάδων, στο πρώτο μισό της κανονικής διάρκειας (RS) της Euroleague.
Η γραμμική παλινδρόμηση (linear regression) είναι ένα στατιστικό εργαλείο που δημιουργεί μία γραμμική εξίσωση η οποία προσδιορίζει μία εξαρτημένη μεταβλητή βάσει κάποιων ανεξάρτητων. Στην πράξη την χρησιμοποιούμε για να προσδιορίσουμε κατά πόσο συνεισφέρουν κάποιες ανεξάρτητες μεταβλητές σε αυτό που θέλουμε να μελετήσουμε. Στην προκειμένη περίπτωση προσπαθούμε να μελετήσουμε το ποσοστό νικών των ομάδων (win%) βάσει του OffRTG και του DefRTG (δλδ. βάσει του μέσου όρου της επιθετικής και της αμυντικής επίδοσης κάθε ομάδας ανά 100 κατοχές).
Καταρχήν, να ξεκαθαρίσουμε πως όταν λέμε ποσοστό νικών (win%) εννοούμε το πόσες νίκες έχει κάνει μία ομάδα στο σύνολο των αγώνων που έδωσε (στην προκειμένη περίπτωση 17 – το γράφω πολύ αναλυτικά μην τυχόν και ψαρώσετε πως είναι κάποιος πολύπλοκος στατιστικός δείκτης που χρησιμοποιούν κάποιοι τρελοί αριθμολάγνοι). Για παράδειγμα, ο Ολυμπιακός είχε 11 νίκες στους 17 αγώνες του πρώτου γύρου, οπότε το win% είναι αντίστοιχα 11/17 ή 64.7%.
Εδώ, προσπαθούμε να βρούμε κάποιον τύπο (εξίσωση) που να μπορεί να προσδιορίζει το win% κάθε ομάδας βάσει της επίθεσης (OffRTG) και της άμυνάς της (DefRTG). Στο αντίστοιχο διάστημα της περσινής σαιζόν είχαμε δει την άμυνα να υπερτερεί ελαφρά της επίθεσης (με ακρίβεια 82%). Φέτος όμως, τα πράγματα αλλάζουν δραματικά, καθώς:
win%= -0.115 + 0.017×OffRTG – 0.0115×DefRTG
(με ακρίβεια 68%). Παρατηρώντας τους συντελεστές των OffRTG (0.017) και DefRTG (0.0115) παρατηρούμε πως ο συντελεστής της επίθεσης είναι υψηλότερος κατά σχεδόν 47% από της άμυνας.
Αν απορείτε πως είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό, μπορείτε να κάνετε την εξής δοκιμή: Βρείτε έναν πίνακα κατάταξης των ομάδων που να έχει αυτά τα στοιχεία (πχ το https://hackastat.eu), ταξινομήστε της ομάδες βάσει των OffRTG και DefRTG και συγκρίνετε ποια από τις δύο ταξινομήσεις μοιάζει περισσότερο με την κατάταξη της βαθμολογίας. Αν βαριέστε, να σας πω πως Armani έχει την 3η καλύτερη άμυνα και η Monaco την 15η, ενώ η κατάταξη βάσει επίθεσης έχει μικρότερες αναντιστοιχίες με τη βαθμολογία.
Τα συμπεράσματα που βγαίνουν από αυτό το φετινό αποτέλεσμα έρχονται να επιβεβαιώσουν αυτά που λέγαμε πέρυσι («θυμηθείτε που ήμασταν πέρυσι» που λέει μια ψυχή και γελάνε κάποιοι «αδαείς» 😂️) στα μισά και το τέλος της σαιζόν, πως η συμβολή άμυνας/επίθεσης στο ποσοστό νικών δεν είναι σταθερή στις σαιζόν της Euroleague, αλλά εμφανίζει τεράστιες διακυμάνσεις. Φέτος φαίνεται να ζούμε ένα πιο ακραίο 2018-19, όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα.
| Συντελεστές | Διαφορά Off/Def % | Ακρίβεια (R2) % | |||
| Season | Σταθερά | OffRTG | DefRTG | ||
| 2016-17 | 1.044 | 0.023 | -0.028 | -21.5% | 92% |
| 2017-18 | 1.512 | 0.016 | -0.024 | -56% | 81% |
| 2018-19 | -0.105 | 0.024 | -0.019 | 22.2% | 94% |
| 2019-20 | 1.226 | 0.020 | -0.027 | -31.2% | 89% |
| 2020-21* | 0.408 | 0.022 | -0.021 | 3.7% | 90% |
| 2021-22 | 1.133 | 0.020 | -0.026 | -28.1% | 82% |
| 2022-23 (mid RS) | -0.115 | 0.017 | -0.0115 | 47.8% | 68% |
Από την άλλη, δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε πως μας προβληματίζει η χαμηλή ακρίβεια φετινού μοντέλου (68%) σε σχέση με τις άλλες χρονιές (που ήταν πάνω από 80%). Αυτό πολύ απλά σημαίνει πως με τη συγκεκριμένη εξίσωση μπορούμε να υπολογίσουμε ικανοποιητικά μόνο το 68% της διακύμανσης του win%, το οποίο παρόλο που δεν είναι χαμηλό, δεν είναι τόσο υψηλό όσο είχαμε συνηθίσει. Προφανώς, το win% κάποιων ομάδων δεν μπορεί να ερμηνευτεί πολύ καλά με την παρακάτω εξίσωση, όπως φαίνεται και στο παρακάτω γράφημα:
Σε γενικές γραμμές, διαφορές πάνω από 10% μεταξύ της εξίσωσης παλινδρόμησης και του πραγματικού win% εντοπίζονται στις Alba και Monaco, διαφορές μεταξύ 8-10% εντοπίζονται στις Efes, Crvena Zvezda και Bayern, ενώ για τις υπόλοιπες ομάδες οι διαφορές βρίσκονται στα επίπεδα του 0-7%, κάτι που είναι λογικό. Υπενθυμίζουμε πως στους 17 αγώνες, κάθε αγώνας μετράει 1/17, δηλ. 5.9%.
Το προφανές συμπέρασμα από αυτή την ανάλυση είναι πως φέτος η επιθετική αποτελεσματικότητα καθορίζει πολύ περισσότερο την κατάταξη των ομάδων από την αντίστοιχη αμυντική. Όμως, προκύπτει το ερώτημα αν αυτό είναι τυχαίο ή ξεκάθαρη στόχευση των ομάδων. Δύο ερμηνείες, που θα μπορούσαν εύκολα να αναδυθούν, παρόλο που είναι δύσκολη η επιβεβαίωσή τους, είναι:
α) Οι ομάδες έχουν δουλέψει ιδιαίτερα στην επίθεσή τους για να αντιμετωπίσουν τις πολύ σφιχτές άμυνες των προηγούμενων σαιζόν
β) Είτε ανεξάρτητα είτε παράλληλα με το προηγούμενο, οι ομάδες που βρίσκονται ψηλά στη βαθμολογία δεν έχουν αυξήσει ιδιαίτερα το επίπεδο της αμυντικής τους έντασης στις αρχές της σαιζόν, ώστε να φυλάξουν δυνάμεις για τα playoff και το F4 (ίσως σε αυτό να έπαιξε ρόλο και το Eurobasket του περασμένου Σεπτεμβρίου).
Ένα επιπλέον στοιχείο που πρέπει να επισημάνουμε είναι πως αυτή η επίδοση δεν αναμένουμε να διατηρηθεί στα τρέχοντα επίπεδα μέχρι το τέλος της σαιζόν, μιας και το πιθανότερο είναι πως όσο πλησιάζουμε προς τα πιο κρίσιμα παιχνίδια οι άμυνες θα αρχίσουν να παίζουν πιο σημαντικό ρόλο. Προσωπικά, προβλέπω να μειώνεται σταδιακά αυτή η διαφορά στους δύο συντελεστές, με μεγάλες μειώσεις ή και ανατροπές στα playoff και το Final 4, αλλά θεωρώ σχεδόν αδύνατο να ανατραπεί συνολικά το σκηνικό για όλη τη σαιζόν. Με απλά λόγια, θεωρώ πως ελάχιστα παιχνίδια μέχρι το τέλος της κανονικής διάρκειας θα εξελιχθούν όπως το Μονακό-Ολυμπιακός (64-60). Κάποια τεράστια διαφοροποίηση ή ανατροπή στην τελική αποτίμηση της σαιζόν θα ανοίξει μία μεγάλη κουβέντα για τον προγραμματισμό των ομάδων. Οψόμεθα…
Και ο Ολυμπιακός;
Οι αντίστοιχοι δείκτες του Ολυμπιακού στο πρώτο μισό της RS είναι για το OffRTG 122.14 (1ος) και το DefRTG 108.88 (2ος). Θα ήταν ήταν αρκετά ενδιαφέρον να δούμε πως διαφοροποιούνται αυτοί οι δείκτες στους έξι αγώνες που ηττηθήκαμε στο πρώτο μισό της RS. Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται επιδόσεις μας στις έξι ήττες, καθώς και οι διαφορές από τους αντίστοιχους μέσους όρους μας στο 1ο μισό της RS.
| Opponent | Home/Away | OffRTG | OffRTG-AVG | DefRTG | DefRTG-AVG | |
| Olympiacos | AS Monaco | H | 110.1 | -12.0 | 117.4 | 8.5 |
| Olympiacos | Valencia Basket | H | 112.3 | -9.8 | 115.3 | 6.4 |
| Olympiacos | Maccabi Tel Aviv | A | 112.0 | -10.1 | 116.9 | 8.0 |
| Olympiacos | Anadolu Efes | A | 106.0 | -16.2 | 122.4 | 13.5 |
| Olympiacos | LDLC ASVEL | A | 119.0 | -3.1 | 118.5 | 9.6 |
| Olympiacos | Crvena Zvezda | H | 124.6 | 2.5 | 130.4 | 21.6 |
Με εξαίρεση τον αγώνα με τον Crvena Zvezda, σε όλους τους υπόλοιπους αγώνες εμφανίσαμε χαμηλότερη επιθετική αποτελεσματικότητα από το μέσο όρο μας, ενώ σε όλες τις ήττες είχαμε χειρότερη άμυνα. Παρατηρώντας όμως τις διαφορές της επίθεσης και της άμυνας σε σχέση με τους αντίστοιχους μέσους όρους, βλέπουμε πως η επιδείνωση της επίθεσης ήταν υψηλότερη από την επιδείνωση της άμυνας στις τέσσερις πρώτες ήττες (Monaco, Valencia, Maccabi και Efes) ενώ αντίστροφη ήταν η κατάσταση στις δύο τελευταίες με ASVEL και Zvezda (αν και όλοι θυμόμαστε την ιδιαιτερότητα του παιχνιδιού με την ASVEL και την εξαφάνισή μας στο δεύτερο ημίχρονο). Με λίγα λόγια, οι πρώτες τέσσερις ήττες μας οφείλονταν περισσότερο στην κακή επιθετική λειτουργία παρά στην κακή άμυνα, ενώ οι δύο τελευταίες στο αντίστοιχο διάστημα οφείλονται στο αντίστροφο.
Το σημαντικό σε αυτόν τον πίνακα είναι πως εντοπίζουμε μία αλλαγή στον τρόπο που έχασε η ομάδα το Δεκέμβρη σε σχέση με τις προηγούμενες ήττες της. Για την ιστορία δε, η τελευταία μας ήττα με την Μονακό τη 18η αγωνιστική ακολούθησε το αρχικό μοτίβο με πάρα πολύ κακή επιθετική λειτουργία (83.3) ενώ αντίστοιχα στην άμυνα (90.1) ήμασταν αρκετά βελτιωμένοι σε σχέση με το μέσο όρο μας (είδαμε ένα παιχνίδι playoff ή F4;).
Τώρα, το κατά πόσον το OffRTG μας είναι πλασματικό λόγω των δύο εξαιρετικών επιθετικών εμφανίσεων κόντρα σε Fener και Virtus εντός, είναι μία κουβέντα που μένει να αποδειχτεί στη συνέχεια της RS (συγκλίνοντας πιθανότατα προς έναν χαμηλότερο μέσο όρο), αλλά στη στατιστική σε καμία περίπτωση δεν «ξηλώνουμε» δεδομένα από το δείγμα μας για να στηρίξουμε κάποιο επιχείρημα. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν αγνοήσουμε για όλες τις ομάδες τις πιο ακραίες τους τιμές, αλλά τελικά πως θα σας φαινόταν αν αντίστοιχα στο τέλος της σαιζόν αγνοούσαμε πχ και την κακή επιθετική επίδοση με τη Μονακό στο ματς της 18ης αγωνιστικής;
Το μόνο συμπέρασμα που βγαίνει από αυτά τα δεδομένα είναι ότι στις περισσότερες ήττες μας η επίθεσή μας υποαποδίδει σε μεγαλύτερο βαθμό από την άμυνα. Τώρα, για το αν η κακή άμυνα οφείλεται για τις κακές επιθέσεις ή το αντίστροφο, καθώς και σε ποιο βαθμό επηρεάζεται η μία πλευρά του παρκέ από την άλλη, αυτό μπορούμε να το δούμε μόνο με στοιχεία play-by-play. Προς το παρόν πάντως, είναι ξεκάθαρο ότι στις 5 από τις 7 ήττες μας χάνουμε περισσότερο λόγω χειρότερης επιθετικής λειτουργίας παρά αμυντικής.
Κλείνοντας εύχομαι υγεία και κάθε καλό σε όλους για τη νέα χρονιά. Θερμές ευχαριστίες στα παιδιά του RedPointGuard για τη φιλοξενία και την ωραία διαδικτυακή παρέα που έχουν δημιουργήσει, καθώς και στο https://hackastat.eu για την ελεύθερη διάθεση των πρωτογενών δεδομένων (χωρίς αυτά τίποτα από όλα αυτά δεν θα ήταν εύκολο).
Υγ: Αν διαπιστώσετε κάποιες διαφορές στα δεδομένα σε σχέση με άλλα sites ή πίνακες, αυτό οφείλεται πιθανότατα στον διαφορετικό υπολογισμό των κατοχών ανά πλατφόρμα. Βέβαια, ακόμα και με διαφορετικό τρόπο υπολογισμού των κατοχών τα συμπεράσματα θα είναι αντίστοιχα καθώς αλλάζουν μόνο οι αντίστοιχοι παρονομαστές.
